Shkruan: Dr. Gurakuç Kuçi*, Prishtinë
“Rikthimi i Gjeopolitikës” nga Dr. Ramabaja është i domosdoshëm që të lexohet nga të gjithë ata që janë të përkushtuar për avancimin e interesave të Kosovës dhe Shqipërisë në skenën botërore. Ky libër duhet të jetë element kryesor në zyrat dhe tavolinat e diplomatëve dhe ambasadave të Kosovës dhe Shqipërisë. Vështrimet e përfshira në faqet e tij do të ndihmojnë shumë në largimin e çdo dyshimi dhe dileme të vazhdueshme që mund të kenë këta diplomatë për rolet e tyre në diplomaci dhe përfaqësimin e interesave shqiptare në Ballkanin Perëndimor, veçanërisht në përballje të sfidave të vazhdueshme të paraqitura nga Serbia. Duke ndriçuar peizazhin kompleks gjeopolitik të rajonit, ky libër do t’i fuqizojë ata që e lexojnë të jenë më efektivë dhe më me ndikim në punën e tyre.
“Federata Shqiptare përballë ‘Botës serbe’” është pjesa ku studiuesit shqiptarë dhe politik-bërësit shqiptarë duhet ta marrin si model i cili mundëson ruajtjen e interesave shqiptare në Ballkanin Perëndimor dhe më gjerë.
Kjo lloj federate hyn në vargun e modeleve të llojit të rilindësve shqiptar të cilët ofruan modele për krijimin e Shqipërisë, dallimi i vetëm është se sot kemi dy shtete shqiptare ku interesin e tyre profesor Ramabaja dëshiron ta mbrojë nëpërmjet një federate shqiptare e cila do përballej me politikat ekspansioniste sllave të cilat janë në të vërtetë ekspansion ruso-serb.
Profesor doktor Sadri Rambaja ka punuar gjatë që ta bëjë librin sa më të kompletuar, në 7 kapitujt e tij ai çështjes shqiptare nuk i shërben vetëm me Ballkanin Perëndimor, por ai studion gjerësisht dhe thelbësisht edhe tema të cilat ndryshe quhen edhe diplomaci mbi tehun e thikës.
Krijimi i modeleve të ndryshme politike shtetërore është një proces kompleks dhe i shumanshëm dhe këtë autori e njeh në qasjen e tij ndaj analizës së këtyre çështjeve.
Në kapitullin IV: Ukraina midis Perëndimit dhe Lindjes, autori merr një qasje gjithëpërfshirëse dhe shumë-perspektive për të kuptuar peizazhin politik në Ukrainë. Duke marrë në konsideratë faktorët historikë, kulturorë, ekonomikë dhe gjeopolitikë në lojë, autori ofron një kuptim të hollësishëm dhe të thellë të sfidave dhe mundësive me të cilat përballet Ukraina ndërsa lundron midis ndikimeve të saj perëndimore dhe lindore.
Ky lloj i qasjes multidisiplinare është kyç për të kuptuar çështjet komplekse politike dhe faktorët që formojnë modelet politike të shtetit. Duke marrë parasysh faktorët e ndryshëm kulturorë, ekonomikë, historikë dhe gjeopolitikë, autori ofron një kuptim gjithëpërfshirës të dinamikës së zhvillimit politik të shtetit, sfidave dhe mundësive me të cilat përballen vende të ndryshme në kërkimin e tyre për stabilitet dhe prosperitet.
Në përgjithësi, qasja e autorit ndaj analizës së modeleve politike shtetërore demonstron njohjen e tyre, të kompleksitetit të këtyre çështjeve dhe angazhimin e tyre për të ofruar një kuptim gjithëpërfshirës dhe me shumë perspektiva të peizazhit politik.
Teoria realiste e marrëdhënieve ndërkombëtare mund të shihet në ngjarjet e diskutuara nga profesor Ramabaja në Kapitullin III: Shqiptarët vs. serbët dhe BE-ja, ashtu edhe në Kapitullin VII: Demokracia deliberale dhe oligarkia.
Realizmi është një perspektivë dominuese në studimin e marrëdhënieve ndërkombëtare, dhe ai mendon se aktorët kryesorë në sistemin ndërkombëtar janë shtetet dhe se ata janë të motivuar nga interesi dhe fuqia e tyre personale. Në kontekstin e Kapitullit III: Shqiptarët vs serbët dhe BE-ja, sjellja e serbëve mund të kuptohet si e nxitur nga interesat e tyre vetjake dhe nga ndjekja e pushtetit në rajon. Në mënyrë të ngjashme, përfshirja e BE-së në konflikt mund të shihet gjithashtu si e motivuar nga interesi i tyre vetjak dhe dëshira e tyre për të ushtruar ndikim dhe për të ruajtur stabilitetin në rajon.
Në Kapitullin VII: Demokracia deliberale dhe oligarkia, perspektiva realiste mund të shihet në idenë se aktorët e fuqishëm, si oligarkët, i japin formë procesit politik dhe vendimmarrjes, ndërsa grupet e margjinalizuara janë të përjashtuara nga procesi. Kjo përputhet me nocionin realist se shtetet, ose në këtë rast, aktorët e fuqishëm, veprojnë në interesin e tyre vetjak dhe ushtrojnë fuqinë e tyre për të arritur qëllimet e tyre.
Në përgjithësi, perspektiva realiste ofron një kornizë të dobishme për të kuptuar sjelljen e shteteve dhe aktorëve të fuqishëm në sistemin ndërkombëtar, si dhe motivimet dhe objektivat e tyre në ndjekjen e pushtetit dhe ndikimit.
Në kapitullin V: Demokracia liberale dhe fashizmi modern, profesor Ramabaja shfaq një kuptim të thellë të teorive të demokracisë dhe se si ato lidhen me zhvillimet gjeopolitike.
Demokracia është një koncept kompleks dhe i shumanshëm dhe ka shumë teori të ndryshme rreth asaj se çfarë përbën një sistem demokratik. Në këtë kapitull, profesor Ramabaja është në gjendje të japë një analizë të nuancuar dhe të thellë të demokracisë liberale dhe marrëdhënies së saj me fashizmin modern, duke nxjerrë në pah faktorët politikë, ekonomikë dhe socialë që kontribuojnë në zhvillimin dhe mirëmbajtjen e sistemeve demokratike.
Për më tepër, aftësia e profesor Ramabajes për të integruar teoritë e demokracisë me zhvillimet gjeopolitike tregon ekspertizën e tij në analizat transdisiplinare. Duke kombinuar shkencat politike, ekonominë dhe gjeografinë, ai ofron një kuptim gjithëpërfshirës të dinamikës së demokracisë dhe marrëdhënies së saj me politikën ndërkombëtare. Ky kombinim i njohurive dhe analizave lejon një kuptim më të thellë të sfidave dhe mundësive me të cilat përballen sistemet demokratike në botën moderne dhe se si ato janë formësuar nga tendencat dhe ngjarjet globale.
Në përgjithësi, ekspertiza e profesor Ramabajes në teoritë e demokracisë dhe aftësia e tij për t’i integruar ato me zhvillimet gjeopolitike e bën atë një burim të vlefshëm për këdo që kërkon të kuptojë kompleksitetin e demokracisë dhe marrëdhëniet e saj me botën e politikës ndërkombëtare.
Rambaja në përvojën e vet akademike dhe politike ka arritur të kap rëndësinë e ngjarjeve të cilat duhet të vlerësohen si të pakalueshme për studim, në këtë mënyrë e ka bërë të pakalueshëm edhe librin e tij për studiues dhe politik-bërës.
Profesor Rambajen në gjithë kapitujt e librit e gjejmë si një teoricien realist, strategjist shqiptar, idealist shtetëror dhe pragmatist politik.
Gjatë leximit të librit të profesor Rambajës, e kuptojmë se me sa elokuencë dhe zhdërvjelltësi i ndjek dhe i analizon ngjarjet në nivel rajonal dhe global.
*Autori është doktor i marrëdhënieve ndërkombëtare dhe histori e diplomacisë.
