Rikujtim 44 vjet pas demonstratave të 1981; reflektim mbi revolucionin dhe sakrificat e studentëve dhe të intelektualëve

Nga: Luan Dibrani, Gjermani

Demonstratat e Marsit të vitit 1981 mbeten një ngjarje vendimtare në historinë e Kosovës dhe të gjithë Ballkanit. Ato nuk ishin thjesht një reagim kundër shtypjes, por një revolucion i madh që shënoi një kthesë në historinë e popullit shqiptar. Në këtë periudhë, Marsi i 1981 shënoi një moment kulmor, që rrëzoi një formë të padrejtë të Jugosllavisë – një Jugosllavi artificiale që ishte ndërtuar mbi kurrizin e shqiptarëve.

Revolucioni i 1981 dhe Rrëzimi i Jugosllavisë Artificiale

Në vitin 1981, studentët dhe intelektualët shqiptarë, të cilët ishin të shtypur për dekada nga regjimi jugosllav, shpërthyen në protesta masive. Këto protesta nuk ishin thjesht një kërkesë për përmirësimin e kushteve të jetesës, por një kundërshtim i fuqishëm ndaj një strukture që po e mbante popullin shqiptar të shtypur nën një Jugosllavi që ishte ndërtuar artificialisht, duke përdorur shqiptarët si themel të këtij ndërtimi.

Kosovarët, me kërkesat e tyre të drejta për status të barabartë, për një autonomi më të madhe dhe për pavarësinë e Kosovës, e thyen këtë “Jugosllavi artificiale”, e cila ishte krijuar për të mbajtur popujt e Ballkanit nën një regjim të dhunshëm dhe përçarës. Protestat e Marsit të 1981 ishin një goditje e drejtpërdrejtë për Jugosllavinë, duke pasqyruar një moment të pabesueshëm të forcës kolektive të shqiptarëve për liri dhe dinjitet. Ky revolucion ishte një goditje përfundimtare për Jugosllavinë që ishte ndërtuar në kurrizin e shqiptarëve dhe të tjerë popujve të shtypur.

Përballja me Sfida të Vështira: Kosova pas 44 Vitesh

Në periudhën që ka kaluar pas demonstratave të 1981, Kosova ka arritur shumë, por ka ende shumë sfida për t’u përballur. Politika e brendshme është karakterizuar nga shumë periudha turbulente, dhe shpesh interesat personale të politikanëve kanë pasur përparësi mbi interesat e popullit. Ky dështim i politikës së brendshme ka sjellë një ndasi të thellë dhe ka ndikuar negativisht në zhvillimin e Kosovës.

Kosova, pas pavarësisë, është përballur me shumë pengesa. Megjithatë, ajo ka arritur të qëndrojë dhe të shënojë hapa të rëndësishëm në rrugën e saj, veçanërisht në integrimin në struktura ndërkombëtare dhe në njohjen globale. Por, pyetja që lind është: A po vazhdon Kosova të ndjekë rrugën e lirisë dhe pavarësisë që ka filluar në vitin 1981, apo ajo po kthehet në një strukturë të re të përçarjes dhe korrupsionit?

Ndikimi i Demonstratave të 1981 në Formimin e UÇK-së

Një nga pasojat e drejtpërdrejta të demonstratave të vitit 1981 ishte krijimi i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK). Pjesëtarët e UÇK-së, shumë prej të cilëve ishin të dënuar dhe të përndjekur politikisht gjatë periudhës së Jugosllavisë, ishin frymëzuar nga ngjarjet e vitit 1981 dhe luftuan për çlirimin e Kosovës. Ata ishin pasardhës të atyre që protestuan dhe sakrifikuan në vitin 1981, dhe lufta e tyre për çlirim ishte vazhdimësi e kërkesës për liri dhe të drejta të barabarta.

Përfundimi: A Po E Humbim Trashëgiminë e 1981?

Pas 44 vjetësh, Kosova ka bërë hapa të mëdhenj, por shpesh ndodhet përballë sfidave të mëdha. Pyetja që lind tani është: A po e humbim trashëgiminë e demonstratave të vitit 1981? Politika e sotme, e mbushur me konflikte të brendshme dhe interesa të ngushta, shpesh herë nuk arrin të reflektojë aspiratat dhe kërkesat që erdhën nga ato demonstrata.

Kosovarët duhet të mbajnë mend se ato sakrifica nuk duhet të shuhen në harresë, por duhet të shërbejnë si një udhërrëfyes për të ndërtuar një të ardhme më të drejtë dhe më të qëndrueshme. Politikanët dhe qytetarët e Kosovës duhet të jenë të vetëdijshëm për përgjegjësinë e madhe që kanë për të ruajtur vlerat që u formuan në vitin 1981 dhe për të përballuar sfidat që vijnë.

Pyetje reflektimi: A është Kosova duke e nderuar trashëgiminë e sakrificave të vitit 1981, apo ajo është duke e humbur mundësinë për të krijuar një të ardhme më të drejtë dhe të barabartë?

• Rikujtim nga Autori Luan – Asllan Dibrani ish i burgosur politik i ngjarjeve të viteve të 1981-ishit