Presidenti serb Aleksander Vuçiç ka thënë se ai dhe homologët e tij shqiptarë dhe maqedonas të veriut do të njoftojnë në orën 12:00 të mërkurën (22 qershor) nëse do të bojkotojnë një samit të ardhshëm të BE-së ku zgjerimi do të jetë prioritet.
Samiti do të zhvillohet në Bruksel më 23-24 qershor dhe do të bashkojë liderët e BE-së dhe homologët e tyre të Ballkanit Perëndimor. Në rendin e ditës është një vendim nëse do t’i jepet statusi i vendit kandidat në BE për Ukrainën dhe si të vazhdohet me procesin e anëtarësimit të Shqipërisë dhe Maqedonisë së Veriut.
Vuçiq tha në Twitter se samitin e ka diskutuar me kryeministrin shqiptar Edi Rama dhe kryeministrin maqedonas Dimitar Kovačevski.
“Pas konsultimeve me qeveritë dhe këshilltarët tanë, ne kemi vendosur të shpallim nesër në mesditë vendimin tonë nëse do të marrim pjesë apo jo në këtë takim”, shkroi ai në Twitter.
Rruga e Shkupit dhe e Tiranës drejt BE-së ka ngecur për disa vite, më herët për korrupsionin, krimin dhe çështjet e azilit, dhe tani për shkak të vetos së Bullgarisë ndaj Shkupit për çështje kulturore dhe historike.
Duke pasur parasysh problemet aktuale në peizazhin politik të Sofjes, duke përfshirë një votë të planifikuar mosbesimi ndaj qeverisë së Kiril Petkov, ata nuk kanë gjasa të heqin veton përpara samitit, pavarësisht presionit nga perëndimi.
Të tre vendet janë aktualisht të angazhuara në nismën “Ballkani i Hapur”, i njohur edhe si Mini-Shengen. Ai synon të lehtësojë lëvizjen e lirë të njerëzve, tregtisë dhe mallrave ndërmjet vendeve anëtare nëpërmjet një sërë marrëveshjesh dhe memorandumesh.
Aktualisht vetëm Serbia, Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut janë anëtarë të nismës. Kosova dhe Bosnje-Hercegovina deri më tani kanë refuzuar të anëtarësohen, nga frika se kjo mund të rrezikojë rrugën e tyre drejt BE-së. Bosnje-Hercegovina është gjithashtu e shqetësuar për refuzimin e Serbisë për të njohur sovranitetin e saj.
Ndërkohë që Mali i Zi tashmë ka statusin e vëzhguesit brenda ‘mini-Shengenit’, kryeministri Dritan Abazoviç ka sinjalizuar së fundmi se vendi mund të konsiderojë anëtarësimin.
Politikanët dhe shoqëria civile në rajon kanë shprehur shqetësimin për përfshirjen e Serbisë dhe përpjekjet e saj të perceptuara për të udhëhequr de facto iniciativën.
Kjo është përkeqësuar që nga pushtimi i Ukrainës nga Rusia, pasi Serbia është i vetmi vend në Evropë, së bashku me Bjellorusinë, që nuk ka vendosur sanksione të BE-së ndaj Kremlinit. Për më tepër, Vuçiq ka hezituar të dënojë hapur luftën dhe disa tubime pro-ruse janë mbajtur në Beograd.
Çështja e Serbisë dhe ndikimi i mundshëm rus në rajon erdhi në krye disa ditë para Takimit të fundit të Hapur Ballkanik. Ministri i Jashtëm rus Sergej Lavrov u detyrua të anulojë vizitën e tij në Beograd pasi vendet në rajon refuzuan të lejojnë avionin e tij në hapësirën ajrore.
Lavrov kritikoi masën dhe bëri disa komente që u konsideruan si miratim i nismës për Ballkanin e Hapur, ndërsa e quajti BE-në “të mbyllur”.
Kjo u mor në Shqipëri, Kosovë dhe Maqedoninë e Veriut si dëshmi e mbështetjes dhe mbështetjes ruse për nismën e hapur për Ballkanin. Janë ngritur gjithashtu shqetësime se kjo mund të përdoret për të anashkaluar sanksionet ruse në rajon.
Komisioneri i Zgjerimit të BE Oliver Varhelyi mori pjesë gjithashtu në samit.
I pyetur nga EURACTIV në lidhje me përfshirjen e mundshme të Rusisë në iniciativë, një zëdhënës i Varhelyi tha: “Ne theksojmë fuqishëm partnerët tanë rëndësinë e zbatimit të sanksioneve dhe ndalimin e çdo përpjekjeje për të anashkaluar sanksionet ose Rusia në ndonjë mënyrë tjetër për të ndihmuar.”
Zëdhënësi shtoi se Serbia pritet t’i bashkohet sanksioneve të BE-së dhe se nisma e Ballkanit të Hapur duhet të përfshijë të gjashtë vendet.
“Integrimi i suksesshëm ekonomik rajonal do të hapë rrugën drejt një integrimi më të thellë ekonomik në tregun e vetëm të BE-së dhe do të ndihmojë në arritjen e qëllimit përfundimtar të pranimit në BE,” vazhdoi zëdhënësi.
Megjithatë, pati shenja pakënaqësie me procesin e anëtarësimit në BE që në fillim të javës së kaluar, kur Rama tha se nuk kishte shpresë se samiti mund të shihte fillimin e bisedimeve me BE-në së shpejti.
“Nuk kam asnjë pritje. Mendoj se asgjë nuk do të ndodhë. Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut nuk do të hapin zyrtarisht bisedimet e pranimit,” u tha ai gazetarëve.
Rama e ka konfirmuar mesazhin në Twitter. “Duket se do të përfundojmë duke dëgjuar një tjetër “Jo, më fal!” I gjithë Unioni që rrëmbehet nga Bullgaria nuk është një spektakël i bukur për t’u parë! Çfarë duhet të bëni?!”
Duke vepruar kështu, ai përsëriti kritikat e tij se Sofja ishte përgjegjëse për vonesën në përparimin e Shqipërisë dhe Maqedonisë së Veriut drejt anëtarësimit në BE.
Serbien, Albanien und Nordmazedonien erwägen Boykott des EU-Gipfels
Perktheu: Fahri Xharra
