Lirim Gashi, shkrimtar, Prishtinë
TË DUA DHE KRENOHEM ME TY OJ E SHENJTA TEREZË, NËNA JONË E DASHUR
Nënë Tereza (Shën Tereza e Kalkutës); lindi më 26 gusht 1910 si Anjezë Gonxhe Bojaxhiu në Üsküb, Perandoria Osmane (tani Shkup, Maqedonia e Veriut) dhe vdiq me 5 shtator 1997 në Kalkuta.
Shën Tereza ishte një murgeshë dhe misionare e Kishës Katolike në Indi. Ajo u bë e njohur në mbarë botën për punën e saj me të varfërit, të pastrehët, dhe të sëmurët që po vdisnin.
Për angazhimin e saj të pakrahasueshëm ajo mori “Çmimin Nobel për Paqe në vitin 1979”.
Në Kishën Katolike, Nënë Tereza nderohet si shenjtore.
Kolë Bojaxhiu ishte babai i Agnes Gonxha Bojaxhiut
Ajo lindi në një familje të pasur shqiptare katolike dhe u rrit me motrën e saj Agën dhe vëllain Lazërin. Babai i saj Kolë Bojaxhiu ishte një tregtar me origjinë nga Mirdita, një rajon në veri të Shqipërisë dhe jetoi në Prizren për shumë vite.
Nëna e Gonxhe Bojaxhiut quhej Drane dhe ishte e lindur në Novosellë, një fshat në zonën e Gjakovës.
Gonxha u shkollua në një shkollë katolike për vajza në Shkodër. Babai i saj vdiq papritur kur ajo ishte tetë vjeç, ndërsa përkundër vdekjes së hershme të babait ajo vazhdoi t’i përkushtohej besimit. Tashmë në moshën 12-vjeçare ajo vendosi të bëhej murgeshë dhe në moshën 18-vjeçare kërkoi të pranohej në novatoren e Motrave të Loretos.
Motrat e Virgjëreshës së Bekuar, një degë irlandeze e Misses angleze (IBMV) ishin veçanërisht të përfshira në veprimtarinë humane në Bengali në atë kohë. Fillimisht ajo u dërgua në shtëpinë mëmë të motrave Loreto në Irlandë, por pas vetëm dy muajsh ajo u dërgua prej andej në Bengali.
Ajo mori emrin e saj fetar duke iu referuar St. Tereza e Lisieux. Në Shkollën e Infermierisë në Patna, ajo ishte studente e Motrave Mjekësore Misionare të themeluar nga Anna Dengel.
Ajo e bëri profesionin e saj në Kalkutë dhe punoi atje për shtatëmbëdhjetë vjet në shkollën e Shën Mërisë, fillimisht si mësuese dhe më vonë si drejtoreshë.
Më 10 shtator 1946, ndërsa udhëtonte nëpër Kalkuta, ajo pa Jezus Krishtin dhe ndjeu thellë në shpirt thirrjen e tij për t’i ndihmuar më të varfërit dhe braktisurit e kësaj bote. Në ditarin e saj, ajo e përshkroi këtë përvojë si një takim mistik me Jezusin, i cili i kërkoi t’i shërbente atij duke i shërbyer më të varfërve prej të varfërve me fjalët “Kam etje”.
Ajo aplikoi për leje për t’u larguar përkohësisht nga manastiri i Motrave Loreto, por e mori atë vetëm dy vjet më vonë.
Mirëpo para se ta merrte lejen ajo u përjashtua, e tek pastaj u lejua të largohej nga manastiri, por mbeti murgeshë. Që atëherë, Nënë Tereza jetonte në Kalkuta, ku fillimisht punoi e vetme derisa disa nga ish-nxënësit e saj iu bashkuan asaj. Një portret i njohur i revistës Life, i dha asaj pseudonimin “Saint of the Gutter”.
Marrja e NOBEL-it në Oslo …
Disa nga ish nxënësit e Manastirit Loreto me vonë deklaruan :
“Nënë Tereza ishte gjithmonë shumë engjëllore dhe tepër e çiltër, e dashur dhe e sjellshme. Nuk kishte asgjë të veçantë që binte në sy. Ajo ishte thjesht një vajzë normale, shumë e butë në shpirt dhe plotë energji pozitive. Ajo i gëzohej dhuratës jetë pavarësisht sfidave.
Në atë kohë nuk kishte asgjë që paralajmëronte se ajo do të largohej ndonjëherë nga Loreto, absolutisht asgjë. Nuk e kishim menduar kurrë se ajo do të arrinte kaq shumë”.
Nënë Tereza kishte marrë nënshtetësinë hinduse në vitin 1947, menjëherë pas pavarësisë së Indisë. Në atë kohë ajo tashmë veç e fliste rrjedhshëm gjuhën bengaleze.
Në vitin 1950 ajo themeloi komunitetin e Misionarëve të Bamirësisë që jetonin sipas këshillave ungjillore. Komuniteti fetar më vonë mori miratimin e Papes. Bashkësia fetare kujdeset për të vdekurit, jetimët, të pastrehët dhe të sëmurët, por angazhimi i tyre i veçantë qëndron në kujdesin ndaj lebrozëve.
Sot, Misionaret e Bamirësisë përfshijnë më shumë se 3000 murgesha dhe më shumë se 500 vëllezër në 710 shtëpi në 133 vende anembanë botës. Nënë Tereza mori çmime të shumta për punën e saj. Më të rëndësishmit ishin Çmimi Balzan për Njerëzimin, Paqen dhe Vëllazërinë midis Kombeve në vitin 1978 dhe Çmimin Nobel për Paqe në vitin 1979.
Në fjalimin e saj në dhënien e çmimit Nobel për Paqen, Nënë Tereza e përshkroi abortin si “shkatërruesin më të madh të paqes”:
“Shkatërruesi më i madh i paqes sot është klithma e fëmijës së pafajshëm ende të palindur. Nëse një nënë mund të vrasë fëmijën e saj në barkun e saj, është krim më i rëndë se çdo vrasje tjetër. Por sot miliona fëmijë të palindur po vriten dhe shumica prej nesh heshtim. … Për mua, kombet që kanë legalizuar abortin jetojnë në vendet më moralin më të varfër. Ato kanë frikë nga të vegjlit engjëllorë, kanë frikë nga fëmijët e palindur.”
“Ajo nga e cila vuajnë më së shumti ata [lebrozët] është se të gjithë kanë frikë prej tyre dhe se nuk janë të mirëseardhur askund. Unë dhe motrat e mia përpiqemi t’u japim atyre një jetë ndryshe, një jetë të dytë si të thuash. Ne kemi ndërtuar shumë qendra trajtimi dhe rehabilitimi në Indi. Aty mund të jetojn me dinjitet pa pasur nevojë të na luten dhe gjunjëzohen. Ne jemi në kontakt shumë të ngushtë me ta dhe u japim kujdes dhe dashuri. Ne duam që edhe këta njerëz të ndihen të dashuruar.”
Duke iu përgjigjur akuzave se punonjësve të saj shpesh u mungon trajnimi mjekësor, Nënë Tereza u përgjigj: “Nuk ka rëndësi titulli shkencor, por besimi në sukses i cili shpërthen kodra ”.
Shënimet dhe letrat e ditarit të Nënë Terezës, të botuara në formë libri në vitin 2007 nga Brian Kolodiejchuk, postulatori i procesit të saj të lumturimit, tregojnë se ajo e gjeti veten në një krizë besimi për dekada. Dyshimet e saj për ekzistencën e Zotit filluan menjëherë pas themelimit të bashkësisë së saj fetare dhe nuk e lanë atë të qetë deri në vdekje.
Ajo shkruan: “Po ngrin brenda meje” ose “Shpirtrat nuk më tërheqin më – parajsa nuk do të thotë asgjë – mua më duket si një vend bosh.” Vështirësitë në besim (“nata e errët e shpirtit”) i shfaqen gjithashtu edhe shenjtorëve të tjerë që u lumturuan para saj.
Nënë Tereza vdiq më 5 shtator 1997, ndërsa më 13 shtator 1997 u varros në Kalkutë me një funeral shtetëror dhe me kërkesë të saj u varros në manastirin që kishte themeluar.
U varros me simpati, dashuri dhe pjesëmarrje të paparë të publikut nga mbarë bota.
Procesi i lumturimit filloi në qershor të vitit 1999 me lejen e posaçme të Papa Gjon Palit II, pasi një proces i tillë zakonisht nuk niset pa kaluar pesë vjet. Procesi më i shkurtër deri tani i lumturimit në kohët moderne përfundoi me lumturimin e Nënë Terezës më 19 tetor 2003. Dita e përkujtimit të saj në liturgjinë e Kishës Katolike Romake është 5 shtatori.
Në vitin 2002, Papa Gjon Pali II e njohu shërimin e një gruaje hinduse nga një tumor i madh në stomak si një mrekulli. Disa mjekë nuk kishin asnjë shpjegim mjekësor për shërimin e gruas pasi që kishte vendosur në bark një fotografi të Nënë Terezës.
Në dhjetor 2015, shërimi i një burri brazilian nga tumoret e shumta të trurit në vitin 2008 u shpall një mrekulli nga një komision ekspertësh të kishës dhe u njoh zyrtarisht si i tillë nga Papa Françesku. Familjarët e burrit i kishin kërkuar ndihmë Nënë Terezës dhe një komision ekspertësh mjekësor e kishte përshkruar shërimin si shkencërisht të pashpjegueshëm. Me këtë mrekulli të dytë të njohur nga Kisha, ajo plotësoi kriteret për kanonizimin.
Kanonizimi u shpall nga Papa Françesku në prag të përkujtimit të saj liturgjik më 4 shtator 2016 në Sheshin e Shën Pjetrit në Romë dhe u konsiderua si një nga pikat kryesore të Vitit të Shenjtë të shpallur si Vit i Mëshirës.
Shumica e kritikëve të saj janë njerëz të pa shpirt dhe mosmirënjohës, të cilët kurrë asgjë të mirë s’kanë bërë për njerëzimin.
Vetë fakti se ka njerëz që e kapin mikroskopin në dorë për t’i gjetur dobësitë e Nënës Terezë, ndërsa vetë kanë dobësi që shihen nga aeroplani, është dëshmi se ekziston djalli në person dhe se nuk lejon që nga engjëlli t’i prishet plani.
Shqiptarët duhet të jenë pafundësisht të lumtur, mirënjohës dhe krenar që ia dhanë njerëzve më të varfër, më të sëmurë dhe më të pashpresë në botë një nënë të vërtetë dhe një ambasadore të virtyteve, vetive, cilësive dhe atributeve të tyre më bujare dhe fisnike.
Çuditërisht numri i shqiptarëve tru shpërlarë që po e kontestojnë veprën e Nënës Terezë po rritet gjithnjë e më shumë, sepse po i toleron shteti që është gjunjëzuar para klerofashizmit që mbanë emrin “islami ekstrem” dhe që është ambasadori më i shëmtuar i virtyteve, cilësive, vetive dhe atributeve tyre më të shëmtuara.
Nënës Terezë sa ishte gjallë i përkulëshin duke e hequr sheshirin madje edhe politikanët dhe monarkët më të fuqishëm të botës.
Kur princeshës Diana Monarkia më e fuqishme në botë ajo britanike ia ktheu shpinën Nënë Tereza e priti atë me duar të hapura dhe e përqafoi si fëmiun e saj.
Humanizmi dhe bujaria e Nënës Terezë e kalon çdo përmasë që mbanë mend historia e njerëzimit para dhe pas saj.
Ceremonia e varrimit të Nënë Terezës (Shën Terezës) , gruas që ia kushtoj gjithë jetën të varfërve. Bota e pikëlluar për vdekjen e një Njeriu të jashtëzakonshëm.
Sepse mori aq shumë përgjegjësi mbi vete në kushtet më të rënda të mundshme sa që nuk e realizon dot imagjinata e njerëzve të rëndomtë.
Të dua dhe krenohem me ty oj e Shenjta Terezë, nëna jonë e dashur.