Shkencëtari shqiptar Nikolla Tesla, nderi i kombit shqiptar

Gjuha Shqipe nuk ishte në përdorim dhe shkollat shqiptare nuk lejoheshin në shekullin XIX. Prandaj Nikola Tesla paraqitet me njohurinë e gjuhëve serbe dhe gjermane që pat mësuar në shkollat fetare apo shtetrore.

Këto  fotografi e Nikolla Teslës rrëzon tërë gënjështrën mbi origjinën e gjeniut Nikolla Tesla, sepse kostumi popullor që ai mban veshur është kostum popullor shqiptar i rajonit të Shqipërisë veriore. Vetë emri i tij nuk është serb. Meqenëse prindërit e Nikolla Teslës ishin nga Serbia jugperendimore afër Malit të Zi, kjo domethënë se ishin nga Sanxhaku, Dardania veriore. E megjithatë kurrkund në botimet për të nuk jepet vendi i saktë apo emri i fshtatit të asaj “Serbije Jugperendimore” nga ishin prindërit e tij, të cilët kishin mbartur me vete kostumin popullor kur u larguan për në fshatin e Kroacisë dhe e kishin ruajtur atë tërë kohën.

Tesla mori rreth 300 patenta në të gjithë botën për shpikjet e tij. Disa nga patentat e Teslës nuk llogariten, dhe burime të ndryshme kanë zbuluar disa që janë fshehur në arkivat e patentave. Ekzistojnë minimumi 278 patenta të njohura të lëshuara për Teslën në 26 vende. Shumë nga patentat e Tesla-s ishin në Shtetet e Bashkuara, Britani dhe Kanada, por shumë patenta të tjera u miratuan në vendet rreth globit. Shumë shpikje të zhvilluara nga Tesla nuk u vunë në mbrojtje të patentave.

Në këtë pamje të vitit 1880 Nikola Tesla paraqitet me veshjen popullore shqiptare të Shqipërisë së Veriut apo Dardanisë. Familja e tij e pat marrë me vete atë veshje popullore si një shenjë shumë e çmuar që sinqerisht trashëgonte origjinën e tyre. Nikola Tesla paraqitet i veshur ashtu në vitin 1880 para se të nisej për në Pragë të Çekisë, më pastaj në Budapest, Paris, e të arrinte në Nju Jork në vitin 1884. Nikola Tesla u shua më 7 Janar 1943 në Nju Jork të ShBA.(Flori Bruqi)

By name, Nikola Tesla ëas not a Serbian. His family was from Sanxhak, inhabited by Albanians even today. That time Sanxhak was a region of Bosnia, which itself was part of the Ottoman Empire. His father was illiterate and in one day became a Christian orthodox priest named Milutin. His mother’s name was Gjuka, an Albanian name.

     Due to the Serbian expulsion against Albanians especially in the mid-19^th century, his family relocated to the village of Smiljan in western Croatia. That time Croatia was part of the Austro-Hungarian Empire. Nikola Tesla was born there on 10 July 1856.

     The Albanian tongue was not publicly in use and the Albanian schools were prohibited in century XIX. Therefore, Nikola Tesla showed to know the Serbian and German languages taught in public schools.

     His family had preserved the Albanian folk costume as a dear and sincere legacy of their origin. The costume that Nikola Tesla dressed is typical for Northern Albania or Dardania. He dressed that costume before he left for Prague in 1880, then to Budapest and Paris, and arriving in New York in 1884. Nikola Tesla passed away on 7 January 1943 in New York, USA.

    Dhe pamja që vërteton origjinën shqiptare dhe fshatin e prindërve të Nikola Teslës. Në këtë pamje janë shqiptarë të krishterë ortodoksë nga Galica e ish-Sanxhakut, e cila pas vitit 1912 bëri pjesë në Malzi (Malsi). Kartolina është e vitit 1907 dhe e dërguar nga Selaniku. Prandaj një pamje vlen sa për një milion vite dhe një milion fjalë.

Nikola Tesla ishte 1.88 metra i gjatë dhe 64 kg. Ai ishte një figurë elegante, me stil në Nju Jork Siti, i përpiktë në rregullimin, veshjen dhe rregullimin e tij në aktivitetet e tij të përditshme, një pamje të cilën ai e mbante në mënyrë që të çonte përpara marrëdhëniet e tij të biznesit. Ai u përshkrua gjithashtu se kishte sy të lehta, “duar shumë të mëdha” dhe gishtat e madh të dorës e kishte “jashtëzakonisht të mëdha”.

 Trashëgimia e Tesla ka qëndruar në libra, filma, radio, TV, muzikë, teatër të drejtpërdrejtë, komike dhe lojëra video. Ndikimi i teknologjive të shpikura ose të parashikuara nga Tesla është një temë e përsëritur në disa lloje të trillimeve shkencore.Tesla punonte çdo ditë nga ora 9:00 e mëngjesit deri në ora 6:00 pasdite. ose më vonë, me darkë pikërisht në orën 8:10 pasdite, në restorantin e Delmonico’s dhe më vonë në Hotel Waldorf-Astoria. Tesla më pas i telefonoi porosinë e darkës së tij kryeparitës, i cili gjithashtu mund të ishte i vetmi që do t’i shërbente. “Ushqimi u kërkua të ishte gati në orën tetë … Ai darkoi vetëm, me përjashtim të rasteve të rralla kur do t’i jepte një darkë një grupi për të përmbushur detyrimet e tij shoqërore. Tesla pastaj rifilloi punën e tij, shpesh deri në orën 3:00 të mesnatës”.

Tesla lexoi shumë vepra, duke memorizuar libra të plotë, dhe gjoja posedonte një kujtesë fotografike. Ai ishte një poliglot, duke folur tetë gjuhë: serbo-kroate, çeke, angleze, frënge, gjermane, hungareze, italiane dhe latine. Tesla tregoi në autobiografinë e tij se ai përjetoi momente të hollësishme frymëzimi. Gjatë jetës së tij të hershme, Tesla ishte goditur vazhdimisht nga sëmundja. Ai pësoi një fatkeqësi të veçantë, në të cilën para syve iu shfaqën flakërima verbuese, të shoqëruara shpesh me vizione. Shpesh, vizionet ishin të lidhura me një fjalë apo ide që ai mund të kishte hasur; herë të tjera ata i dhanë zgjidhjen një problemi të veçantë që kishte hasur. Vetëm duke dëgjuar emrin e një sendi, ai mund ta parashikonte atë në detaje realiste. Tesla vizualizoi një shpikje në mendjen e tij me saktësi ekstreme, duke përfshirë të gjitha dimensionet, para se të kalonte në fazën e ndërtimit, një teknikë e njohur ndonjëherë si të menduarit në fotografi. Ai zakonisht nuk bëri vizatime me dorë, por punoi nga kujtesa. Duke filluar që nga fëmijëria e tij, Tesla kishte shpikje të shpeshta të ngjarjeve që kishin ndodhur më parë në jetën e tij.

Për stërvitje, Tesla eci midis 13 dhe 16 km në ditë. Ai i përdorte gishtërinjtë e tij njëqind herë për secilën këmbë çdo natë, duke thënë se kjo i stimulonte qelizat e trurit.

Tesla u bë vegjetarian në vitet e tij të mëvonshme, duke jetuar vetëm me qumësht, bukë, mjaltë dhe lëngje perimesh.

Tesla pohoi se kurrë nuk do të flinte më shumë se dy orë në natë. Sidoqoftë, ai e pranoi se “dremiste” herë pas here “për të rimbushur bateritë e tij”. Gjatë vitit të dytë të studimit në Graz, Tesla zhvilloi një aftësi të pasionuar për bilardo,shah  dhelojë më letra   ndonjëherë duke kaluar më shumë se 48 orë në një shtrirje në një tryezë lojrash. Në një rast në laboratorin e tij, Tesla punoi për një periudhë prej 84 orësh pa pushim. Kenneth Swezey, një gazetar me të cilin Tesla ishte bërë mik, konfirmoi se Tesla rrallë flinte. Swezey kujtoi një mëngjes kur Tesla e thirri atë në 3 të mëngjesit: “Unë isha duke fjetur në dhomën time si një i vdekur … Papritmas, zilja e telefonit më zgjoi … [Tesla] foli i animuar, me pauza, [ndërsa ai] … përpunoi një problem, duke krahasuar një teori me një tjetër, duke komentuar; dhe kur ndjeu se kishte arritur në zgjidhje, papritmas e mbylli telefonin”.

Flori Bruqi

Nikola Tesla, a legacy of the Albanian nation

Nikola Tesla dressed in Albanian traditional clothing, 1880

By Saimir LOLJA

  By name, Nikola Tesla was not a Serbian. His family was from Sanxhak inhabited by Albanians even today. That time Sanxhak was a region of Bosnia, which itself was part of the Ottoman Empire. His father was illiterate and one day became a Christian orthodox priest named Milutin. His mother’s name was Gjuka, an Albanian name. 

Due to the Serbian expulsion against Albanians especially in the mid-19th century, his family relocated to the village of Smiljan in western Croatia of today. That time Croatia was part of the Austro-Hungarian Empire.

Men in North Albanian folk costume

Nikola Tesla was born there on July 10, 1856. The Albanian tongue was not publicly in use and the Albanian schools were prohibited in the 19th century. Therefore, Nikola Tesla showed to know the Serbian and German languages taught in public schools. His family had preserved the Albanian folk costume as a dear and sincere legacy of their origin.

A picture that shows Orthodox Christian Albanians, 1907, from Galica. The postcard is sent from Thessaloniki.

The costume that Nikola Tesla dressed is typical of Northern Albania or Dardania. He dressed that costume before he left for Prague in 1880, then to Budapest and Paris, and arriving in New York in 1884.

Nikola Tesla died on January 7, 1943, in New York, USA