Perktheu: Prof. Dr. Pirro Prifti, Tiranë
(Scientist says human consciousness comes from another dimension | Daily Mail Online)
Nga Ellyn Lapointe Për Dailymail.Com
Publikuar: 18:08 BST, 19 Shtator 2024 | Përditësuar: 18:31 BST, 19 shtator 2024
Një teori e re befasuese për të shpjeguar ndërgjegjen njerëzore ka sugjeruar se ajo vjen nga dimensionet e fshehura dhe nuk është vetëm aktivitet i trurit.
Një fizikan pretendoi se ne lidhemi me këto rrafshe të padukshme të universit kur bëjmë art, praktikojmë shkencë, meditojmë filozofinë ose ëndërrojmë, dhe kjo mund të shpjegojë fenomenin që i ka shmangur të kuptuarit shkencor për shekuj.
Michael Pravica, një profesor i fizikës në Universitetin e Nevadës, Las Vegas, e ka bazuar idenë e egër mbi hiperdimensionalitetin, idenë se universi përbëhet nga më shumë dimensione sesa vetëm katër dimensionet që ne perceptojmë: lartësia, gjatësia gjerësia dhe koha.
Por teoria e tij është shumë e diskutueshme, me një shkencëtar që thotë se gurthemeli i teorisë së Pravicës ‘kufizohet me fantashkencën’.
Fizikani Michael Pravica beson se vetëdija njerëzore kapërcen botën fizike dhe lëviz midis dimensioneve të fshehura
“Fakti i plotë që ne mund të konceptojmë dimensione më të larta se katër brenda mendjes sonë, brenda matematikës sonë, është një dhuratë… është diçka që e kapërcen biologjinë”, tha Pravica për Popular Mechanics.
Shkencëtarët janë përpjekur të shpjegojnë ndërgjegjen njerëzore dhe origjinën e saj për qindra vjet – dhe teoritë e bëjnë gamën.
Një teori kryesore sugjeron se vetëdija lidhet me atë se sa informacion është i integruar midis pjesëve të ndryshme të trurit. Sa më shumë informacion të jetë i lidhur dhe i integruar, aq më e ndërgjegjshme mendohet të jetë një qenie.
Një tjetër pohon se gjendjet mendore të vetëdijshme drejtohen nga sinjalizimi nga lart-poshtë në tru. Sinjalizimi nga lart-poshtë i referohet procesit me anë të të cilit rajonet e trurit të nivelit më të lartë dërgojnë informacion, pritshmëri ose kontekst në rajonet e trurit të nivelit më të ulët.
Por teoria e Pravicës del jashtë sferës së neuroshkencës dhe në fizikën teorike.
Ai sugjeroi që në momentet e rritjes së vetëdijes, si kur hyjmë në një gjendje ëndrre ose përdorim trurin tonë për detyra thellësisht krijuese ose intelektuale, vetëdija jonë mund të kapërcejë dimensionin tonë fizik dhe të hyjë në një plan më të lartë.
Në këto momente, vetëdija jonë sinkronizohet me përmasat e fshehura dhe merr një vërshim frymëzimi, tha Pravica.
Për të kuptuar më mirë teorinë e diskutueshme, merrni parasysh skenarin e mëposhtëm.
Imagjinoni se jeni një qenie dydimensionale që jeton në një botë dydimensionale, si një personazh në një libër komik. Tani, imagjinoni që një sferë kalon përmes planit tuaj të shikimit.
Sfera do të dukej si një pikë që rritet në një rreth gjithnjë e më të madh ndërsa afrohet, pastaj zvogëlohet gradualisht derisa të jetë jashtë pamjes. Nuk do të kishit asnjë mënyrë për të ditur se në fakt është një formë tredimensionale.
Pravica na sheh si një version të këtyre personazheve 2D. Edhe pse ne ekzistojmë në një botë katër-dimensionale, ne mund të perceptojmë vetëm materien dhe energjinë e atyre katër dimensioneve, ashtu si qeniet në një botë 2D nuk mund të perceptojnë një objekt 3D.
Kështu, kufizimet e botës sonë na pengojnë të zbulojmë dimensione më të larta që teorikisht mund të ekzistojnë rreth nesh.
Ky është themeli i hiperdimensionalitetit – ideja se universi përbëhet nga shumë dimensione, disa prej të cilave janë të fshehura sepse janë përtej sferës sonë fizike.
Hiperdimensionaliteti lidhet me teorinë e fijeve, e cila thotë se realiteti përbëhet nga vargje pafundësisht të vogla vibruese që janë më të vogla se atomet, elektronet ose kuarkët.
Ndërsa fijet vibrojnë, përdredhin dhe palosen, ato prodhojnë efekte në dimensione të shumta të padukshme që krijojnë të gjitha grimcat dhe forcat që ne mund të vëzhgojmë, nga fizika e grimcave te graviteti.
“Teoria e fijeve është në thelb një teori e hiperdimensionalitetit,” tha Pravica. “Po shikon se si universi është bashkuar në një shkallë nën-kuantike.”
Pravica beson se truri ynë mund të arrijë në dimensione më të larta kur jemi në një gjendje ëndrre ose kur kryejmë thellësisht detyra krijuese ose intelektuale
Pravica beson se truri ynë mund të arrijë në dimensione më të larta kur jemi në një gjendje ëndrre ose kur kryejmë thellësisht detyra krijuese ose intelektuale
Edhe pse ne mund të vëzhgojmë efektet që këto vargje vibruese kanë në fizikën e dimensionit tonë, ne nuk mund të vëzhgojmë dimensionet e fshehura në të cilat ato vibrojnë.
Kjo është – ne nuk mund t’i vëzhgojmë fizikisht.
Por vetëdija jonë mund të jetë në gjendje t’i përdorë ato, thotë Pravica.
Hiperdimensionaliteti dhe teoria e fijeve pranohen gjerësisht nga fizikanët, por ideja e Pravicës për marrëdhënien e tyre me vetëdijen është më e diskutueshme – veçanërisht sepse mjegullon linjat midis shkencës dhe spiritualitetit.
Si një i krishterë ortodoks me Ph.D. nga Harvard, Pravica ka gjetur se hiperdimensionaliteti është një mënyrë për të lidhur sfondin e tij shkencor me besimet e tij fetare.
Për shembull, ai beson se Jezusi mund të jetë një qenie hiperdimensionale.
“Sipas Biblës, Jezusi u ngjit në qiell 40 ditë pasi ishte në Tokë. Si mund të ngjitesh në qiell nëse je një krijesë katërdimensionale?’ Pyeti Pravica.
Por të qenit hiperdimensional, teorikisht, mund ta ketë lejuar Jezusin të lëvizë midis botës sonë dhe parajsës – që mund të jetë një botë me dimensione më të larta ose të pafundme, tha ai.
Teoria e Pravicës bazohet në një perspektivë ‘Zoti i boshllëqeve’, ku boshllëqet në njohuritë shkencore shpjegohen me ndërhyrjen hyjnore, tha Stephen Holler, profesor i asociuar i fizikës në Universitetin Fordham.
Ai beson se ky lloj të menduari është i pamjaftueshëm dhe pengon kërkimin shkencor të nevojshëm për të kuptuar dhe shpjeguar me të vërtetë fenomene të pashprehura si vetëdija njerëzore.
“Është një mekanizëm i dobët shpjegimi që mbyt ndoshta natyrën kureshtare që kërkohet për shkencën e mirë dhe mëson se nuk është në rregull të thuash, “Nuk e di”, tha Holler për Popular Mechanics.
Ai thekson se aftësia jonë për të manipuluar matematikisht dimensionet më të larta nuk është provë se ato ekzistojnë në të vërtetë, ose se vetëdija jonë mund të ndërveprojë me to.
Për më tepër, eksplorimi i këtyre dimensioneve më të larta është i pamundur për shkak të kufizimeve të aftësive tona aktuale teknologjike.
As përshpejtuesi më i fuqishëm i grimcave në botë – Përplasësi i Madh i Hadronit (LHC) në CERN – nuk mund të sigurojë prova reale se këto dimensione ekzistojnë.
LHC thyen grimcat së bashku me shpejtësi tepër të larta – deri në shpejtësinë e dritës.
Kjo i lejon fizikanët të studiojnë blloqet themelore të ndërtimit të materies dhe energjisë dhe të kenë qasje në dimensione pafundësisht të vogla – madje edhe më të vogla se një proton i vetëm.
Por edhe LHC nuk është në gjendje të zbulojë vargjet me dimensione të larta që parashikon fizika kuantike. Për të marrë atë të grimcuar, fizikantëve do t’u duhej një përplasës shumë më i fuqishëm.
Pa këto prova konkrete, Holler thotë se hiperdimensionaliteti ‘kufizohet me fantashkencën’.
Por Pravica është optimist se një teknologji e tillë mund të ekzistojë brenda jetës së fëmijëve të tij.
Deri atëherë, ai do të vazhdojë të mbështesë hiperdimensionalitetin dhe teorinë e tij se si ai lidhet me ndërgjegjen tonë.
“Unë nuk shoh asnjë kuptim ndryshe,” tha ai. ‘Pse të studiojmë? Pse të jetosh?’
