____
Ukshin Hoti është i pari studiues kosovar që elaboroi bazat teorike dhe funksionimin praktik të demokracisë liberale në Kosovë me rrënjët e saj autentike vendore. Paradoksalisht, si ky, ashtu edhe organizata ku bëja pjesë edhe unë vetë, vazhdimisht u etiketuan nga ish-establishmenti titist i Kosovës si “komunistë e enveristë”. Për të pamundësuar çfarëdo kontakti të tij me botën intelektuale, akademike e politike, qarqe intelektualësh mediokre afër LDK-së përhapnin ndaj tij shpifje me të cilat e shpallnin të çmendur. Gjatë përkthimit të një libri të Cvajgut, vura re se metodat e tilla të diskualifikimit ishin përdorur që nga administrata e Kalvinit në Gjenevë kundër viktimës së tij, njërit ndër dijetarët më të shquar të shekullit XVI, Sebastian Kastelos nga Universiteti i Bazelit. Aq e fuqishme ishte lufta “Under-ground” kundër tij saqë pothuajse ia dolën t’ia shlyenin emrin nga kujtesa intelektuale e Evropës. Ukshin Hoti iu kundërvu vazhdimisht metodave të këtij faktori politik nga Prishtina si mjete të ndyra të luftës për pushtet. Në faqet e librit të tij “Filozofia politike e çështjes shqiptare” gjejmë mjaft referenca mbi trajtimin e ulët që i bëhej atij prej disa figurave politike e intelektuale akoma të pranishme midis nesh. Talljen që u publikua kohët e fundit kundër tij e shoh si vazhdimësi të talljeve të viteve 90. Gadishulli ynë na e vërteton se disa gjëra mbesin të pandryshueshme gjatë zhvillimesh historike, dhe këtu ne kosovarët nuk bëjmë shumë dallim nga serbët, sepse nuk pranojmë ta shohim veten në sy. Intelektualët më reprezentativë kosovarë, bashkë me pronarët më të mëdhenj të mediave, asnjëherë nuk janë ballafaquar me thellësinë e analizës politike hotjane. Ka madje edhe ndonjë ish-të afërm të tij, si puna a atij që nxori në publik njëfarë kujtimi me të cilin na e paraqet Ukshin Hotin si një enverist, që duke menduar se po i vë vetulla, ia nxjerr sytë. Edhe fushatën e dikurshme të VV-së, me mbishkrimet murale “Ku është Ukshin Hoti”, unë e kam përjetuar si një lloj talljeje, pavarësisht qëllimeve të mira. Vetë shndërrimi i çështjeve serioze e parimore në murale propagandistike më është dukur si një banalizim i problemit dhe jo një ballafaqim korrekt me të. Pastaj për t’u shtruar një pyetje e tillë në mënyrë publike duhej që së pari të ishin bërë të njohura për publikun e gjerë produktet intelektuale të Ukshin Hotit, dhe të ishin shoshitur ato seriozisht nga bota politike e akademike, gjë që në Kosovë akoma nuk është bërë, kështu që në këtë drejtim duhet të kënaqemi akoma me dokrrat pseushkencore të Jusuf Buxhovit me co.
Mënyra se si përfundoi Ukshin Hoti i ngjan shumë atyre të figurave të njohura historike, si e Sokratit, Brunos, Jan Husit e Servetit. Ukshin Hoti nuk predikoi asnjëherë dhunën, ndonëse shumë shpifës rreth e rrotull tij përhapën përgojime të tilla të ulëta. Ashtu si personazhi i Cvajgut, Kastelio, ai kërkonte shëlbimin përmes së vërtetës, sepse kjo e fundit, megjithëse e hidhur, ka fuqinë e vetme shëruese. Ndërkaq ekzekutimi i tij më 16 maj 1999, nëse është për t’i besuar dëshmisë së një dëshmitari serb, i ngjason udhëtimit të Krishtit drejt Golgota-së. Gjatë gjithë rrugës, nga Burgu i Dubravës, deri te vendi i ekzekutimit, afro 40 km. më larg, në oborrin e një shtëpie në fshatin Lubeniq të Pejës, (një rrugë që me gjasë duhet të jetë bërë me ndonjë makinë) ai u torturua mizorisht nga një grup policësh të drejtuar nga Sreten Cemovic nga Gjakova, dhe së fundi, pasi trupi i tij i pajetë u la pa kokë përmes shpërthimit të një granate, të gjitha mbetjet tjera mortore, bashkë me duart e prera, u hodhën në zjarr me rrobat për të zhdukur çdo mundësi identifikimi pas vdekjes. Një përfundim i tillë i Ukshin Hotit nuk shpjegohet me trillin momental të një polici apo paramilitari mizor e sadist serb, por me zbatimin e një urdhërese të lëshuar ndoshta nga vetë koka e politikës serbe në Beograd: Ukshin Hoti duhej të zhdukej pa lënë gjurmë, pa asnjë vendvarrimi për t’u vizituar e për t’iu bërë nderimet.
Tallja që i bëhet sot Ukshin Hotit pradoksalisht rrëfen talljen që vetë ne kosovarët ia bëjmë vetvetes, ia bëjmë fatit tonë dhe së ardhmes sonë në Ballkan.
