Te lumtë mendja dhe dora Ervina Toptani qi shkruen per familjen tande, edhe une po të tregoj pak për familjen time!

Nga: Paul Tedeschini, Milano, Itali

Gjyshja e ime Roza Daberdaku, qe rridhte nga nji nder familjet e vjetra dhe patriotike te Shkodres, kishte ba ne Shkoder shkollen e Murgeshave Stigmatine per vajza, ku mesojshin vajza katolike dhe disa vajza muslimane. Kur gjyshja e ime mbaroi ate shkolle rreth viteve 1910-1912, ajo se bashku me te motren u bane mesuese ne nji shkolle fillore ne Ulqin, i cili dikur ishte toke shqiptare. Gjyshja e ime veç gjuhes shqipe te studjume ne shkolle, dinte edhe shume mire italisht.
Gjyshi i im nga nana, ma vone i martuem me Rozen Daberdaku, ishte nji intelektual qe kishte ndjek shkollen shqipe te Arbershve me drejtor De Raden. Ma vone gjyshi jem Lazri se bashku me te vllane Rrokun u kethyne ne Shkoder ku vazhduen Shkollen Tregetare Italiane un kam ne shtepi Diplomen e gjyshit te marrun ne kete shkolle PROFESIONALE.

Nderkaq fryma liridashese u rrit dhe gjyshi jem Lezer u aktivizu ne Shoqaten Kuturale Atedhetare te krijume ne Shkoder kryesisht nga intelektualt katolik. Ne kete shoqate ai ishte nenkryetar. Per kete arsy ne vitin 1908 xhon turqit e arrestuen gjyshin tem, por me ndihmen e patriotve iku nga burgu tue u veshe si nji gru e mblume muslimane. Patriotet i kishe blè me pare rojet e burgut. Keshtu Gjyshi jem Lazer me te vllane Rrok Prendushi iken ne Budapest. Mbas mbarimit te Lustes Pare Botnore ato te dy u vendosen ne Trieste, ku zhvilluen aktivitet patriotik. Ma vone ato te dy u moren me tregeti. Me kan tregu shume shkodrane se si ato te dy i favorizojshin tregetart shkodrane pa dallim. Nana e jeme dhe dy vllaznit e saj kan ba shkollen fillimisht ne Itali, ma vone kan vazhdu shkollen ne Graz.

Nana e jeme flitte shume mire jo vetem shqipen, por edhe italishten dhe gjermanishten. Bile me baen tem flitshin ne keto gjuhe, sepse baba jem ka ba shkollen fillore ne Vjene, mandej deri ne mature ka vazhjdu gjimnazin Dante Aligieri ne Trieste dhe ma vone ka mbaru fakultetin e Drejtesise (Rechtswissenschaft) ne Universitetin Ludvig Maimilian ne München.

Un pata fatin ti mesoj keto dy gjuhe ne shtepi, prev gjuhve te tjera ma vone.
Baba jem kur dikur, ne kohen e mbretit Zog, pat punu ne Misnistrine e Jashtme ne Tirane, ka pase nji mik nga familja e Toptanve, i cili kishte pas studju ne Vjene.

Me ka tregu baba se si ky miku i tij Toptani e kishte pas ftu baben tem (ne mos gabofsha) ne Valias, me daten 24 Dhetor te atij viti per me festu Krishtlindjen. Edhe ky Toptani ne fakt e festonte Krishtlindjen. Ishte mesu me e festu ne Vjene. Te dy natyrisht kishin Kulture Gjermane. Ky Toptani kishte kene mik me Faik Konicen, i cili kishte pas ndjeke per disa vite gjimnazin e jeuzitve ne Shkoder.

Bile kam lexu se Faik Konica ishte pagu e ishte ba katolik me emnin Domenik. Faiku i ka pas thane ketij Toptanit qe edhe ai te kethehet katolik ne besimin e te parve (siç po e bajne sot shumë shqiptar nga Kosova) me qellim qe te bahet si nji inisiative qe shqiptart musliman te bahen katolik si europiant. Por ky Toptani i kishte pas thane se un dua, por nuk mund te bahem katolik, sepse kam per gru te bijen e Frashellijve dhe me dalin pune me kete pune.

Te lumte mendja dhe dore Elvina qi shkruen per familjen tande. Un shkrova çka dijte per Toptant, sepse ketshtu vertetihet se Toptant paten fillu me marre me kohe Kulturen Europiane, po asht si ti bij Toptansh, qe je profesoreshe ne Vjene. PERGEZIME.