Nga: Have Shabanaj, Pejë
Terrorizmi është një kërcënim për sigurinë tonë, për vlerat e shoqërive tona demokratike dhe për të drejtat dhe liritë e qytetarëve. Ai përfaqëson një sfidë komplekse për gjyqësorin, drejtuesit e sigurisë, shërbimet e inteligjencës, qeveritë, organizatat ndërkombëtare dhe komunitetin ndërkombëtar të shteteve si tersi. Terrorizmi vepron përtej kufijve – prandaj ka konsensus që për të luftuar organizimin, rrjetëzimi ndërkombëtar dhe bashkëpunimi ndërmjet shteteve brenda kuadrit të nevojave të BE-së, OKB-së, NATO-s dhe organizatave të tjera ndërkombëtare.
Prioriteti i shoqërisë është luftimi i radikalizmit dhe observimi i rekrutimit për qëllime terroriste në rrënjët e tij. Fokusi është në përmirësimin e bashkëpunimit praktik dhe shkëmbimit të informacionit ndërmjet policisë dhe autoriteteve gjyqësore, luftimin e financimit të terrorizmit dhe vrojtimin e terroristëve, si dhe mjeteve me të cilët ata komunikojnë dhe përgatisin sulmet. Si anëtare e Task Forcës së Veprimit Financiar, çdo shtet luan një rol kyç në zhvillimin e standardeve ndërkombëtare për të luftuar financimin e terrorizmit dhe duhet fuqimisht të mbetët e përkushtuar ndaj veprimeve aktive nga autoritetet kombëtare kundër pastrimit të parave dhe financimit të terrorizmit. Përveç kësaj, të forcohen kapacitetet për t’u marrë me pasojat e sulmit, për të koordinuar reagimin dhe për t’u kujdesur për viktimat.
Në vitin 2006, Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara (OKB) miratoi një strategji globale kundër terrorizmit, e cila siguron një kornizë të përbashkët strategjike për aktivitetet kundër terrorizmit të shteteve anëtare të OKB-së. Në vitin 2017, u krijua një zyrë e veçantë e OKB-së për luftën kundër terrorizmit, e cila bashkon zyrat e mëparshme të stafit të OKB-së kundër terrorizmit dhe zhvillon objektiva strategjikë. Një degë e Zyrës së OKB-së për Drogën dhe Krimin me bazë në Vjenë është gjithashtu e përkushtuar për të luftuar terrorizmin.
Një shtyllë e rëndësishme në luftën kundër terrorizmit përbën edhe bashkëpunimi në kuadër të Aleancës Ndërkombëtare kundër Shtetit Islamik, e cila u themelua nga SHBA në vitin 2014 dhe përbëhet nga 85 shtete dhe organizata.
Kosova duhet të marr informacione dhe në koalicion të këtë bashkëveprim dhe fokusin e saj të orientoj kryesisht në fushat e “stabilizimit” ,mbështetjen për zhvillimin e infrastrukturës shtetërore në zonat që janë prekur nga terrorizmi dhe “luftëtarët e huaj terroristë”. Për të kundërshtuar zgjerimin e fortë të degëve të grupeve terroriste. Përveç angazhimit të saj për ndihmë , si pjesë e luftës kundër terrorizmit, Kosova gjithashtu duhet ofroj kontribut në mënyrë aktive në trajnimin e personelit për misionet civile të menaxhimit të krizave.
Një përkufizim objektiv i termit terrorizëm është i vështirë, sepse shpesh përdoret nga qeveritë në pushtet si një mjet legjitimimi, për të denoncuar kundërshtarët e tyre – ndonjëherë pavarësisht nëse ata përdorin dhunë apo jo – dhe për të justifikuar përdorimin e tyre të dhunës kundër të dyshuarve ose përdoren armiqtë aktualë të rendit aktual shtetëror. Dallimi midis veprave kriminale dhe akteve legjitime të rezistencës është veçanërisht i vështirë.
Nuk ka një përkufizim uniform të asaj që duhet të përshkruhet si terrorizëm dhe çfarë jo, as në praktikën politike dhe as në hulumtim. Ka disa përpjekje për përkufizim në shkencat sociale, të cilat, pavarësisht dallimeve të tyre, mbivendosen njëra me tjetrën. Sipas një përkufizimi, një seri aktesh të qëllimshme të dhunës së drejtpërdrejtë fizike që janë selektive dhe të paparashikueshme, por sistematike me qëllim të efektit psikologjik. mbi viktimat e tjera nga viktima e prekur fizikisht Po mund të kryhet si pjesë aktet e “terrorizmit shtetëror” në përkufizimin e tyre dhe e dallojnë këtë terrorizëm “nga lart” nga terrorizmi “revoltues” “nga poshtë rezervon termin terrorizëm për “sulme të dhunshme nga nëntoka “si i tillë ekziston.
Marrëveshja për qëllimin e një “efekti psikologjik” që shkon përtej viktimave , një “efekt shoku” ,gjithashtu nuk dëshirojmë ta përshkruajmë terrorin e mundshëm që buron nga shteti si terrorizëm – prandaj e dallojmë terrorin e aktorëve shtetërorë nga terrorizmi i grupeve nën shtetërorë. Pra megjithatë, është thelbësore që karakteristika vendimtare e akteve terroriste të mos jetë vetë akti i dhunshëm, por efektet e tij psikologjike, të tmerrshme. Tipar i përbashkët i të gjitha përkufizimeve të shkencave shoqërore mbetet përmbajtja politike dhe qëllimi i efekteve psikologjike.
Përpjekjet ligjore për përkufizim janë më të diskutueshme. Në vitin 2004, Këshilli i Sigurimit i Kombeve të Bashkuara zhvilloi një përkufizim që është i detyrueshëm sipas ligjit ndërkombëtar në Rezolutën 1566,edhe pse ende nuk është njohur gjerësisht. Kufiri midis “luftëtarit të rezistencës” dhe “terroristit” është i ndikuar ideologjikisht dhe për këtë arsye shpesh i diskutueshëm. Në aspektin social hasim një problem me terminologjinë sepse qëndron në syrin e shikuesit. Të cilët disa i quajnë terroristë, të tjerë mund t’i quajnë “luftëtarë të lirisë”, revolucionarë.
Ekziston një përkufizim i ndryshëm i terrorit për pothuajse çdo vend. Në SHBA zbatohen edhe përkufizime të ndryshme të autoriteteve individuale. Përkufizimi pasqyron prioritetet dhe interesa të veçanta të autoritetit përkatës. Departamenti Amerikan i Shtetit i konsideron aktet e dhunshme si terroriste kur ato drejtohen kundër jo luftëtareve, ndërsa Departamenti i Sigurisë Kombëtare flet për terrorizëm kur sulmohet infrastruktura e rëndësishme dhe masa e gjerë.
Terroristët”, “sulmi terrorist” dhe “lufta kundër terrorit” – kohët e fundit është folur shumë për “terrorin”. Fjala “terror” vjen nga latinishtja dhe do të thotë dhunë Terroristet përpiqen të arrijnë qëllimet e tyre politike me mjete të dhunshme. Këto përfshijnë sulme me bomba dhe armë, si dhe rrëmbime dhe frikësim të dhunshëm. Terroristët duan të tërheqin vëmendjen me veprimet e tyre dhe të shkaktojnë frikë dhe pasiguri te njerëzit.
Ka arsye të ndryshme që terroristët përdorin për të justifikuar veprimet e tyre: dëshira për pavarësi politike dhe ndryshimi i kushteve politike si dhe zbatimi i ideologjive të tyre.
Terroristët kryejnë dhunë për të tërhequr vëmendjen dhe për të përhapur frikë.
Sulmet terroriste nuk mund të parashikohen dhe viktimat janë shpesh njerëz të pafajshëm.
Terroristët zakonisht nuk janë një grup i unifikuar (si një ushtri) dhe për këtë arsye janë të vështira për t’u luftuar.
Veprimet terroriste mund të kufizohen në një shtet (terrorizmi kombëtar) ose të shtrihen përtej tij (terrorizmi ndërkombëtar). Prejardhja dhe qëllimet e organizatave terroriste janë shumë të ndryshme: ato mund të jenë të motivuara politikisht, ideologjikisht, etnikisht apo në aspektin fetar. Këto motive shpesh mund të përzihen.
Terrorizmi (i rrjedhur nga “terror” nga latinishtja terror, “frikë”, “dhunë”) në përgjithësi kuptohet se nënkupton akte kriminale të dhunës, të tilla si atentat, eksplozivët dhe sulmet me zjarr vënie, tërbimet ose pirateria e anijeve dhe e aeroplanëve, me të cilat synimet politike, fetare apo ideologjike duhet të arrihen. Megjithatë, akte të tjera cilësohen gjithashtu si terrorizëm. Për shembull, ekzistojnë edhe termat kibernetikë dhe eko-terrorizëm.
Terrorizmi është praktikë dhe përhapje e terrorit shërben si mjet presioni dhe synon mbi të gjitha të përhapë pasiguri dhe frikë ose të gjej, të kërkoje ose detyrojë simpati dhe gatishmëri për ta mbështetur. Përpjekjet e shkencës sociale për përkufizimin ndryshojnë kryesisht në lidhje me atë nëse terrorizmi duhet të kuptohet vetëm si “akte nga nëntoka” ose nëse “terrorizmi shtetëror” është gjithashtu i imagjinueshëm. Përkufizimet e ndryshme ligjore të termit, qoftë në të drejtën penale kombëtare apo në të drejtën ndërkombëtare, shpesh janë shumë të diskutueshme.
Terroristët nuk e kapin hapësirën ushtarakisht (si guerilja), por përkundrazi, sipas formulimit klasik duan të “pushtojnë të menduarit” dhe në këtë mënyrë të detyrojnë proceset e ndryshimit. Terrorizmi nuk është një strategji ushtarake, por kryesisht një strategji komunikimi.
Njerëzit dhe grupet që kryejnë sulme shpesh quhen thjesht “terroristë nga politikanët dhe mediat, për shembull me terma të tillë si “terrorizëm ndërkombëtar”. Termi terrorizëm shtetëror i referohet akteve të dhunës të organizuara ose të sponsorizuara nga shteti, të cilat jo gjithmonë bazohen në bazë ligjore ose vlerësohen si terroriste.
Shumica e mediave, analisteve, terrorin e paraqesin si Teatër, duke mos respektuar as minimumin e reflektimit.
Kjo formulë e shkurtër por e përmbledhur duket më e rëndësishme se kurrë falë fotove dhe videove të publikuara çdo ditë të rrëmbimeve, ekzekutimeve dhe sulmeve. Tërheqja e vëmendjes së palës së tretë të pa përfshirë dhe bërja publike e botës në audiencë të konfliktit në skenën mediatike është një nga qëllimet e sulmeve spektakulare, efektet psikologjike të të cilave si frika, magjepsja dhe simpatia emocionale janë bërë strategjia qendrore. Thelbi i këtij krahasimi, i cili sigurisht është i ekzagjeruar duke pasur parasysh vdekjet në sulmet , qëndron në theksimin e karakterit komunikues të terrorizmit. Me simbolikën e pamohueshme në kujtesën e publikut botëror është djegur një imazh që shërben si legjitimim për pasojat e gjera politike në politikën ndërkombëtare. Aktualisht duket sikur, për shembull, të rrëmbyerit nga grupet terroriste dhe ekzekutimi ne pamje trishtuese-të frikshme ekskluzivisht për qëllime skenike, siç tregon dokumentacioni i detajuar i imazheve të shpërndarë në mbarë botën në internet.
Ne sociologet e përkufizojmë terrorizmin si një “strategji komunikimi “që i drejtohet publikut ndërkombëtar dhe, në ndryshim nga luftërat civile, karakterizohet nga asimetria e palëve në konflikt. Prandaj, terrorizmi është më shumë inskenimi i dhunës sesa dhuna instrumentale, e cila nga ana tjetër është në plan të parë në luftërat civile në kuptimin e suksesit ushtarak.
“Terrorizmi dhe Lufta Civile”, pas studimeve të ndryshme mbi kolapsin e shtetit, luftërat civile dhe terrorizmi, paraqesim si një analizë të detajuar strukturore të fenomeneve të dhunshme të terrorizmit dhe luftës civile, të pasuruar me raste studimore. Këtu mundohem të paraqes një perspektivë makro-sociologjike: dallimin midis llojeve të ndryshme të akteve terroriste.
Antologjia mbi pasojat e akteve terroriste nxjerr një tablo të gjerë dhe të larmishme të efekteve politike dhe sociale të sulmeve, por kontributet në masë të madhe nuk kanë një shqyrtim të specifikave të terrorit të organizatave terroriste, strategjia e dhunshme e së cilës është një simbol i sotëm.
Rreth terrorizmit duhet shqyrtuar “marrëdhëniet trekëndore” midis SHBA-së, Evropës Perëndimore dhe botës së tretë duke ndriçuar kuadrin ekonomik në të cilin duhet të përfshihet “lufta kundër terrorizmit”. Alarmi rreth terrorizmit ndërkombëtar bën paralajmërimin që në fillim se lufta për rendin e ri botëror vështirë se mund të kaloj pa prezencën e modeleve interpretuese tè akteve terroriste. Rrjedhimisht arrijmë në përfundimin se që nga epoka e fillimit të Shekullit XXI-të, supremacia e SHBA-së është mbështetur përsëri më shumë në epërsinë ushtarake dhe se roli i faktorit ushtarak mund të vlerësohet plotësisht vetëm “kur lufta aktuale po tregon dhembët”! Propaganda është prapa nesh”. Paqja relative” dhe ankthi nga lufta përfundimisht nga bipolarteti i rendit të ri botëror.
Pavarësisht përpjekjes shpeshherë të gjerë për të klasifikuar disa kontribute do të kishin përfituar nga një referencë më e fortë në pikën fillestare të vëllimit.
Analiza ime për fenomenin e terrorizmit mund të ishte jashtëzakonisht e frytshme nëse do të fillohej më edukimin e tërësishëm të masave, sidomos në shkolla, shoqërinë civile dhe mediave. Të behet një elaborim i qartë me shoqëritë e sotme në dritën e zhvillimit historik ,vetëm kështu do të ndërtohej urë drejt dhe tani. Megjithatë, pasi e lexon, njeriu pyet veten se ku qëndron kjo lidhje në mes sulmeve në mbarë botën. Edhe ne jemi pjesë e kësaj bote.
Ne me shumë merremi me pasojat sociale dhe politike të terrorizmit, nuk i vërejmë forcat shtytëse pas dhunës dhe të analizojmë mekanizmat strukturorë të cilët, do të merrnin masa preventive.
