Ndoc Bushgjoka, shkrimtar, Tropojë
___
TRAGJIZMI SHQIPTAR
Gjithë vendet gëzojnë,
Ti Shqipëri pse pushon?
Gjithë njerzitë këndojnë,
Ti shqiptar pse rënkon?
Ç A J U P I
A kanë të drejte të na urrejnë arbereshët e Greqisë !
Apo kemi ne të drejtë?
” Se ç’eshte e drejte dhe ç’eshte e padrejte nuk eshte perhere e lehte te gjendet. Dhe jo vetem kaq, por pas gjetjes se saj, eshte po aq e veshtire , ne mos me teper, te bindesh publikun per te. “
” Ka njerez qe mendojne se e drejta mund te jete njekohesisht te te dy palet kundershtare.. Por keta jane indiferentet, te lodhurit, dhe shpirtdobetit.. E drejta s’mund te jete kurre e te dy paleve, ajo i perket vetem nje ane. “
” E drejta nuk eshte e palevizshme, perkundrazi ajo mund te shtegetoje, mund te zhvendoset, nga njera pale , te pala kundershtare.”
Keto na meson Eskili
Dhe se teprimi i mbrojtjes te se drejtes tende, mund te çoje ne padrejtesi ose ne ikjen e se drejtes, te armiku yt.
Ne vitin e larget 1821 shqiptaret e Greqise, të krishtere e muslimane, u beslidhen per lufte kunder pushtuesit te urryer turk. Programi, dhe strategjia ishin sipas planeve te Ali Pashes.
Per tu perfshire ne kryengritje u ftuan dhe Pashallaret e Shkodres etj. Për në Shkoder udhetoi Gjergj Karaisko, edhe ai i formuar ne oborrin e Ali Pashes.
Por çfare ndodhi ?
Me fillimin e kryengritjen tharmi fetar, si nga kisha e Fanarit, dhe nga pushtuesi islamik turk, beri qe Kryengritja te kthehej ne nje lufte civile.
Ne nje ane ishin arvanitet qe luftoin ne trojet e tyre kunder turkut per liri, e ne anen tjeter ishin pashallaret shqiptare, qe me mercenare shqiptare, sulmuan arvanitet per ti vrare, per ti nenshtruar, per ti shitur rober e asgjesuar mizorisht.
Nje kenge e vjeter e tregon mjerimin dhe tragjedine shqiptare:
Vjen Junani me shtate gjemi,
Ndal Junan ku don me shkue,
Se m’ka çue Baba skelat me rue…
Ashtu kendonte gega i shkrete, nizam i turkut, duke luftuar per sulltanin – baba dovletin, kunder vellezerve te tij te gjakut ne More, ishujt etj.
Kjo eshte e verteta. Dhe kjo ka bere qe shqiptaret dhe arvanitet qe nga ajo kohe e deri me sot te jetojne ne urrejtje njeri me tjetrin.
Ja nje fakt i thjeshte:
Ne vitin 1823 dy pashallare shqiptare Omer Pashe Vrioni dhe Mustafa Pashe Bushatlliu ne sherbim te turkut osmanlli u nisen per te shtypur kryengritjen e arvanitasve.
Mustafa Pasha i Shkodres, ose Mustaf Pashe budalla nga Shkodra udheton per ne More te vrase shqiptaret ne trojet e tyre, per ti bere qejfin sulltanit turk pushtues e mizor, armikut me te madh te shqiptareve.
Ne Karpenis, perpara ushtrise mercenare të Mustafë Shkodranit, vihen trimat e Sulit, gegë edhe ata, me shqiptarin e shquar Marko Boçarin.
Shqiptaret ( se ne fakt ata qe luftonin per liri ishin shqiptare ) korrin fitore, por nje plumb e merr Marko Boçarin.
Kjo ndodhi me 9 gusht 1823. Thuhet se Marko Boçari u vra nga nje mercenar ne sherbim te turkut. Lleshi i Zi nga Mirdita, siç e tregon dhe kenga suljote :
Nje latin, nje qen, dora si s’ju tha.
pushken e zbrazi mbi Marko Boçarin.
Edhe sot ka “shqiptarë” – dhe nota bene katolikë, qe mburren per vrasjen e Marko Boçarit.
Ec e merre merre vesh mburracakerine shqiptare.
Po sikur arvanitet te kishin ardhur nga Moreja në shërbim të turkut për të asgjesuar kryengritësit antiosman në vitet 1910 – 1912? Si do na dukej ne ?
Ne vitin 1824 dhe nje tjeter shqiptar Ibrahim Pashe Misiri u sul me shpate e urë ne dore kunder kryengritesve shqiptare ne Greqi. Mjafton te thuhet se ne ujdhesen e Kasos u shfaros e gjithe popullsia dhe 2000 gra u shiten skllave ne Aleksandri. Ndersa ne Psare nga 30 mije veta as nje e treta nuk shpetoi.
I theksova keto raste per te treguar se kush ishte shkaku i perçarjes shqiptare. Dhe a mund te kishin besim arvanitet tek shqiptaret muslimane?
Me vone me konsolidimin e shtetit grek, me presionet, dhunen, dhe duke pasur per baze pasojat e perçarjes, Kisha greke dhe shteti i saj fondamentalist, arriten qe te bejne dhe shplarjen e trurit te popullsise autoktone. Te asaj popullsie, ipso fakto shqiptare, qe kishte qene lulja e qyteterimit te perbotshem. E drejta e tyre u perdhos edhe me shume kur shteti grek perdite e me shume u helmua ne urrejtjen kunder nje shteti te mjere shqiptar.
Ata kishin te drejte, por kur e shperdoruan te drejten ajo iku prej tyre.
Pas viteve ’90-te qindra mijera shqiptare emigruan ne Greqi. Ata krijuan probleme, e njekohesisht paten shume presione e veshtiresi. Por ne pergjithesi ata u mirepriten.
Kete shume shqiptaret nuk e e kane kuptuar. Jo rralle degjohen sharjet – greku i poshter, vdekje grekut, etj etj. Ka rrezik qe perseri e drejta te arratiset.
Askujt si lejohet t’i beje gjyqin tjetrit pa analize. Dhe analiza me mend ne krye e me te drejten e Zotit do tregoje se feja eshte ne themel te perçarjes mes shqiptareve.
A kane te drejte arbereshet e Greqise ti shikojne me dyshim vellezerit e tyre shqiptare, dhe anasjalltas ?
A kemi ne të drejtë në urrejtjen tonë ?
Te dy palet kane e nuk kane te drejte.
Sepse feja ju ka mjegulluar syte dhe mendjen.
Eshte ajo qe edhe sot po i perçan shqiptaret.
