Fshati Burim në Malin e Zi (Malsinë e Karadakut).
Ahmet Asani, Zvicër
▪︎ Nëse shkojmë gjashtë-shtatë gjenerata prapa, pra diku rreth viteve 1840/70, e gjithe malsia e Karadakut del t’ketë qenë e krishterë! Për këtë periudhë më së miri flet rasti i Martirëve të Karadakut, rast i cili kishte ndikuar që gjitha fshatrat e Karadakut, nga frika se mund t’ju ndodhte e njejta gjë, me shpejtesi te madhe ishin konvertuar në Islam!
▪︎ Thuhet se në ate kohë kishte mjaftuar që i pari i fshatit të shkonte te Myftiu i qytetit dhe të deklarohej per konvertimin e gjithë fshatit në islam! Kishte mjaftuar qe bajraktari te binte ne shehadet dhe me kete i gjithë fisi te deklarohej se ishte konvertuar ne islam!
▪︎ Reth menyres së konvertimit të fshatrave të Karadakut nga krishterimi në islam ka tregime te ndryshme, nga ato më tragjiket sikur rasti i Martirëve te Karadakut, e deri te ato me komiket sikur rasti i nje fshati të karadakut, tregim ky të cilin si fëmi e kam degjuar nga më të vjetrit dhe do t’ua tregoj ketu në origjinal, ashtu si e kam degjuar! Nga që tregimi ka edhe skena humori, bëhuni gati për të qeshur. Lexim të kēndëshëm:
Pamje nga Tanusha
▪︎ Në një fshat të larget të Karadakut, mos tja permendi emnin, që kishte ngelur i krishter, nga frika se mos ndeshkoheshin, fshati merr vendim qe shpejtë te konvertohej. Nga që në gjitha fshatrat ishte vendosur sistemi klerik musliman me faltore e hoxhallarë dhe nuk mjaftonte me forma deklarative!
▪︎ Nga që fshataret e ketij fshati te larget malor, nuk gjenin hoxhë i cili donte te shkonte ne ate fshat të larget malor, fshataret kishin vendosur qe ta kidnaponin nje hoxhë ne qytet dhe ta sjellnin ne fshatin e tyre!
▪︎ Nje dite bajraktari thirri pleqësine e fshtatit dhe marrin vendim me zgjedh djalin ma trim te fshatit e me dërgu me shku ne Gjilan, per me kidnapu atje nje hoxhë! Nejse merret vendimi dhe e caktojn Markun, nje djal i ri, trim dhe i shkathët! Bajraktari ja jep Markut kalin e shalës dhe nje revole dhe e porosit qe mos te kthehet pa hoxhë ne fshat.
▪︎ Ate dite qellon te jetê dite e premte, Marku ishte afruar afer xhamise se qytetit dhe priste kur te dilte hoxha, ta percjellte ate dhe diku rruges ta kidnaponte! Mirepo, per fatin e keq të tij, ajo dite kishte qene dita kur ishin pas kthye haxhitë nga Qabja, dhe kur del xhemati nga xhamija nje pjese ishin me plisa kurse haxhitë dhe vetë hoxha mbanin në kokë kapuça te haxhive!
▪︎ Ra ne hall Marku, s’dinte cilin ta merrte! Nis xhemati te shperndahet rrugeve e rrugicave te qytetit, Marku i l’shohet mbrapa nje te riu dhe po e percjellte! Kur dolen ne nje rrugë ku nuk kishte njerez, Marku nxorri alltinë dhe i doli te riut perpara! Mos luj i tha, hyp ne kali se t’vrava, mos pyet pse, kur te dalim nga qyteti te tregoj!
▪︎ Nga frika se do te vritej, i riu me kapuç te haxhive hyp n’kali, Marku i hypi kalit dhe dyte vazhduan rrugen! Kur u larguan nga qyteti, Marku i tha te zbriste nga kali dhe dyte u ulen ne një kodrinë prej ku shihej fshati! Si e ke emrin zotni hoxhë, e pyeti Marku te riun me kapuç te haxhive ne kokë! Emrin e kam Hysen ju pergjigj i riu, por nuk jam hoxhë! Mos me shit perralla ja ktheu Marku dhe ja tregoi gjithe historine e fshatit pa hoxhë!
▪︎ Pavaresisht te gjithave ti Hysen djali do te sillesh si hoxhë, e urdheroi Marku! Kur te shkojmë ne fshat do të sillesh si hoxhe, une do te behem ndihmesi yt dhe nje dite do ta mundesoj te largohesh nga fshati e te kethehesh ne shtepinë tënde! Ne regull ja ktheu Hyseni Markut dhe u nisen per ne fshat.
▪︎ Rruges Hyseni e lut Markun qe kur te vijne ne fshat ta pergatis shpejtë nje lejkë (pocerrkë), t’ja hap nje vrime dhe ta mbush me miza të bletës e ta mbyll me një tapë! U kry tha Marku, pune e lehte eshte kjo per mua! Per mos me zgjat me shume, erdhen dyte ne fshat, u prezantua Hyseni si hoxhë, e shpalli Markun per ndihmes dhe ja la emrin Hasan.
Fshati Burim në Malin e Zi të Shkupit, (Malsia e Karadakut). Pas rrënimit dhe humbjes së gjurmëve të kishave të panumërta, investimet religjioze të “vëllezërve turq e arab”, na i sollën xhamitë njërën pas tjetrës në “Karadak”.
▪︎ Hoxha kërkoi nga fshatarët që ti hiqnin tavolinat e karrikat nga kisha dhe te vinin per ta mesuar faljen e namazit! Erdhen meshkujt e fshatit ne kishe, e cila tani u be xhami, kishin marr postaqitë me veti ashtu siç i kishte porosit hoxha dhe po prisnin çfar do t’ju thoshte hoxha!
▪︎ Shume lehtë ju tha Hyseni, çka t’baj unê bani edhe ju, çka t’them une thuni edhe ju! Ne rregull i thanë fshataret dhe nisi lutja! Allahu ekber hoxha – Allahu ekber fshtataret! U perkul Hyseni me kokë ne dysheme u perkulen edhe fshataret dhe preken dërrasat e dyshemes me kokat e tyre!
▪︎ Hysenit per sherr i kishte hy hunda në nje plasë mes dërrasave dhe nuk po mund kurresesi ta nxirrte! O hunda bërtiti Hyseni, “o hunda” bërtiten fshataret! Ngriti zanin Hyseni, “hunda nuk po baj hajgare” edhe fshataret te gjithe me za të nalt “hunda nuk po baj hajgare”!
▪︎ E nxorri Hyseni disi hunden nga plasa e drrasave dhe e nderpreu namazin! Kaq për fillim u tha fshatareve! Mirepo nje fshatar filloi te dyshonte dhe ju drejtua hoxhes qe t’ua tregonte fshatarëve kuranin, nuk mund te ketë hoxhë pa kuran, ju drejtua fshatari hoxhës! Ashtu i tha Hyseni dhe e luti Mark-Hasanin qe t’ja sjellte lejkën ( pocërrken) qe e kishte bere gati!
▪︎ A po e shihni kete lejkë ju drejtua Hyseni fshatarëve, po i thane ata! Eh, kjo lejkë eshte plotë e perplotë me kurana! Fillimisht vetem mund ta afroni lejkën deri te veshi dhe ta degjoni zanin e kuranave, ma vonë do t’ua tregoj kuranat, por me kusht qe ju t’i puthni ata e jo te ikni nga kuranat!
▪︎ Pasi që të gjithe me radhe e degjuan gumzhitjen e bleteve te mbyllura ne lejkë, Hyseni hoqi tapen nga lejka dhe i leshoi bletat! Filluan fshataret te vrapojne si te çmendur pas bletëve qe ti puthnin ato, fytyrat e fshatareve u bene me gunga nga kafshimi i bletëve, u be rremujë e madhe ne kishën xhami dhe Hyseni shfrytezoi rastin te ikte nga fshati!
▪︎ Kur perfundoi rremuja e shkaktuar nga bletat, fshataret panë qe nuk ishte hoxha ne faltore dhe ju drejtuan Markut: “O Hasan ku met bre hoxha”, e Marku iu pergjigj: “Hoxha i morri nja dy kurana me veti dhe iku prronit te poshtë”!
* Karadaku përfshinë fshatrat e rrethit të Gjilanit, Bujanocit, Preshevës, Kumanovês e Shkupit!
____
* Autori i shkrimit Ing. Ahmet Asani, është aktivist i njohur i çështjes kombëtare. Jeton në Zvicër.