Flota Balltike e Rusisë në veprim vitin e kaluar. Për fat të mirë, kjo ishte vetëm një stërvitje – e cila u zhvillua në zonën e trajnimit Khmelevka në Kaliningrad. Foto: Vitaly Nevar / Reuters / NTB
Vetëm shtatë milje lidhin vendet baltike me pjesën tjetër të aleancës së NATO-s. Të njëjtat kilometra e izolojnë Kaliningradin nga pjesa tjetër e forcave ushtarake ruse. Nëse dikush bën një gabim, pasojat mund të jenë të përgjakshme.
Histori. Politikë internacionale
Maria Olerud (Aftenposten)
“Janë bërë përpjekje për të destabilizuar situatën këtu,” tha Ministri i Jashtëm rus Sergei Lavrov në Kaliningrad, Rusi, në gusht të vitit të kaluar, sipas Irish Times.
Ai vazhdoi: “Ne e dimë se disa nga partnerët tanë të huaj po përpiqen të prezantojnë një të ashtuquajtur identitet Königsberg.” Kaliningrad ishte gjerman – dhe quhej Königsberg – për disa qindra vjet.
Qyteti me historinë e tij unike është ende i rrethuar nga fuqitë perëndimore: vendet e NATO-s Lituania dhe Polonia rrethojnë enklavën ruse në Detin Baltik:
Në të njëjtën kohë, është vetëm shtatë milje nga Kaliningrad në Bjellorusi, aleatja e Rusisë: Kështu, NATO dhe Rusia ndihen të pambrojtur, sipas një eksperti të mbrojtjes, i cili beson se situata rreth Kaliningradit mund të përshkallëzohet me krizën në Ukrainë. Atëherë rezultati mund të jetë më shumë dhunë.
Fakte
Kaliningrad
- Enklava ruse e Kaliningradit kufizohet me Detin Baltik, Lituaninë dhe Poloninë.
- Qarku ka rreth një milion banorë. Shumica jetojnë në qytetin e Kaliningradit.
- Marina Balltike e Rusisë është e vendosur në qytet.
- Shtatë milje e ndajnë enklavën nga Bjellorusia. Shtrirja midis të dyve quhet Korridori Suwalki.
Ky poster varet në stacionin e trenit në Vilnius, Lituani, ku rusët në rrugën e tyre nga Kaliningrad për në zonën qendrore ruse duhet të ndalojnë nëse udhëtojnë me tren. Fotografi është ukrainasi Maksim Dondyuk, dhe motivi është një ndërtesë ukrainase e shkatërruar nga Rusia. Foto: Andrius Sytas / Reuters / NTB Hansaby me filozofin e famshëmPor për çfarë po fliste Lavrov në të vërtetë?Për të filluar: Para vitit 1200, popujt e vjetër prusianë jetonin në tokat në lindje të Detit Baltik.Më pas mbërriti Urdhri i Kalorësve Urdhri Gjerman.Në 1255 ata themeluan Königsberg, kryeqytetin e parë të Prusisë me kështjellën dhe katedralen e saj.Si pjesë e formacioneve të ndryshme shtetërore prusiane, qyteti kishte anëtarësim në Lidhjen Hanseatike, një komunitet të pasur biznesi dhe një port të njohur veçanërisht për transportin e qelibarit.
Harta angleze e Mbretërisë së Prusisë nga viti 1799. Königsberg ndodhet afërsisht në mes të hartës, midis Neuhausen dhe Brandenburg. Foto: Wikimedia Commons
- Në 1544 u hap Universiteti Albertina.Tani qyteti u bë një qendër njohurish në sferën kulturore gjermane.Ndër të tjera, këtu punuan matematikani Christian Goldbach (1690–1764) dhe filozofi Immanuel Kant (1724–1804):
- Foto: Wikimedia Commons
- Qyteti gjerman i Königsberg në vitin 1910. Foto: Wikimedia Commons
- Prusia u bë pjesa kryesore e perandorisë kur e gjithë Gjermania në 1871 u bashkua në një shtet federal. Një luftë botërore vazhdoi.Shpërtheu tjetra .Pastaj Forcat Ajrore Britanike bombarduan qytetin.Ata lanë qendrën e qytetit dhe katedralen mesjetare – me varrin e Kantit – në gërmadha.Kur fituesit e luftës shpërndanë plaçkën e luftës, Königsberg shkoi në Bashkimin Sovjetik. Në 1946, Königsberg u bë Kaliningrad.
- – Kjo është arsyeja pse Kaliningrad është në njëfarë kuptimi një territor i rëndësishëm për Rusinë.Vendi simbolizon zgjerimin gjeografik të shtetit, thotë studiuesi rus Jørn Holm-Hansen në Oslo Met.
- Qyteti është emëruar pas Mikhail Ivanovich Kalinin, kreut zyrtar të shtetit të Bashkimit Sovjetik nga 1919 deri në 1947. Kalinin vdiq kur Konigsbergut do t’i jepej një emër rus. Fakte Historia e Kaliningradit:
- 1255: Urdhri klerik Urdhri gjerman themelon Königsberg. Zona i përket Prusisë, një principate gjermanofolëse dhe përfundimisht një mbretërie.
- 1340: Königsberg bashkohet me Lidhjen Hanseatike.
- 1724: Filozofi Immanuel Kant lind në qytetin e Königsberg. Qyteti është një qendër kulturore.
- 1871: Gjermania është e bashkuar. Prusia dhe Königsberg janë nën shtetin e ri gjerman. 1941–45: Forcat Ajrore Britanike bombardon Königsberg.
- 1945: Aleatët ndajnë tokat e fituara rishtazi mes tyre pas Luftës së Dytë Botërore. Bashkimi Sovjetik merr Königsberg, i cili bëhet një zonë shumë e militarizuar.
- 1946: Qyteti ndryshon emrin e tij në Kaliningrad, sipas heroit revolucionar Mikhail Kalinin.
- 1954-50: Bashkimi Sovjetik deporton qindra mijëra banorë gjermanë dhe vendos rusët nga vende të tjera të bashkimit.
- 1991: Bashkimi Sovjetik shpërbëhet. Kaliningrad tani i përket Rusisë.
- 1992: Rusia fillon rindërtimin e Katedrales Königsberg, ku është varrosur Kanti.
- 1999: Polonia fqinje bëhet anëtare e NATO-s.
- 2004: Lituania fqinje bëhet anëtare e NATO-s.
- 2022: Kaliningrad është në fokus për shkak të luftës në Ukrainë. Burimi: Enciklopedia e madhe norvegjeze
- Udhëheqësit sovjetikë dëbuan popullin gjerman nga Kaliningrad.
- Holm-Hansen shpjegon se Bashkimi Sovjetik dëboi midis 10 dhe 15 milionë gjermanë nga zonat e Evropës Lindore që ata kishin marrë nën kontroll pas Luftës së Dytë Botërore.
- – Kjo ishte një fatkeqësi e madhe refugjatësh në atë kohë, thotë ai.
- Rrjedha e migrimit shkoi gjithashtu në drejtim të kundërt: njerëz nga e gjithë Bashkimi Sovjetik u shpërngulën. Rusishtja u bë gjuha që dëgjohej në rrugë.
- Holm-Hansen beson se ky ndryshim i popullsisë është një nga arsyet pse Kaliningradi iu nënshtrua Republikës Sovjetike Ruse – domethënë territorit rus në Bashkimin Sovjetik – dhe jo, për shembull, Republikës Sovjetike Lituaneze. Lituanezët jetonin atje.
- Shtëpia sovjetike, e ndërtuar në sfond, as nuk u përfundua dhe as nuk u financua gjatë epokës sovjetike. Objekti do të prishet pas hetimeve që tregojnë se ndërtimi është i dobët si konstruksion. Përpara është një memorial për Flotën Balltike. Foto: James Heintz / AP / NTB
- Nga qyteti i mbyllur në perëndimor
- Së shpejti, udhëheqësit sovjetikë zbuluan se Kaliningrad kishte një avantazh. Ndryshe nga Leningrad (Shën Petersburg), porti ishte pa akull gjatë gjithë vitit. Kështu, ata ankoruan pjesën më të madhe të flotës së tyre Baltike në qytet dhe e bënë zonën një zonë të mbyllur ushtarake.
- Personat e paautorizuar nuk lejoheshin të hynin në qytet.
- Kështjella Königsberg e ndërtuar nga Gjermania , u shkatërrua në vitin 1968.
- Në vitin 1990, Gjermania Lindore dhe Perëndimore nënshkruan të ashtuquajturën marrëveshje dy plus katër, e cila hapi për ribashkimin e Gjermanisë si një shtet sovran, ndërsa katër fuqitë aleate pushtuese u tërhoqën plotësisht. Në këmbim, Gjermanisë iu desh të hiqte dorë nga disa pretendime territoriale, mes tyre edhe Kaliningrad. Tani qyteti ishte zyrtarisht sovjetik.
- Por më pas – vitin e ardhshëm – Bashkimi Sovjetik u shemb. Rusia e re u hap për bashkëpunim me perëndim.
Katedralja Königsberg u ringrit:
Megjithatë: Studiuesi e përshkruan qytetin e sotëm si “tipik sovjetik”, me të njëjtin lloj ndërtesash të parafabrikuara si në qytetet e tjera që dikur ishin në Bashkimin Sovjetik. – Siç thonë rusët, ky është një qytet si të gjitha qytetet e tjera, thotë Holm-Hansen. 
Kanti – Kontraverz.
Nëse Kaliningrad në vitet 1990 u kthye drejt perëndimit, të paktën autoritetet tani janë larguar. Mediat miqësore të Kremlinit paralajmërojnë kundër “gjermanizimit”.
Në vitin 2018, një referendum për emrin e aeroportit të qytetit krijoi bujë, shkruan BBC: Thirrja e aeroportit sipas Kantit nuk bëhej fjalë, tha një zëvendësadmiral rus. Filozofi gjerman ishte një tradhtar, pohoi ai.
Fjalimi i Lavrovit të vitit të kaluar është kështu pjesë e një serie deklaratash skeptike ndaj Gjermanisë në lidhje me Kaliningradin, i cili është i rrethuar plotësisht si nga NATO ashtu edhe nga BE.
Qelibar – rrëshirë e fosilizuar – është nxjerrë dhe eksportuar nga Kaliningrad për shekuj me radhë. Fotoja tregon gjuetarët e qelibarit në Pionersky në enklavën ruse në fillim të këtij viti. Foto: Vitaly Nevar / Reuters / NTB
– Lavrov paralajmëron kundër «königsbergifiseringen» të qytetit dhe beson se ekziston rreziku i futjes së fshehtë të të menduarit perëndimor përmes lidhjes gjermane, thotë Holm-Hansen. Ai beson se deklaratat e ministrit të Jashtëm janë pjesë e një linje ksenofobike që Rusia ka ndjekur vitet e fundit.
Lavrov i quan qytetarët liberalë të Kaliningradit euro-rusë, thotë studiuesi. Këto funksionojnë në turizëm dhe në jetën kulturore – dhe gjithsesi nuk duhet të kenë më shumë ndikim.
“Tani Lavrov mendon se muzetë duhet të ndalojnë së pranuari artistë gjermanë dhe të shfaqin fotografi nga epoka gjermane, dhe më mirë të krijojnë ekspozita patriotike, për shembull me fotografi që tregojnë se sa bukur është në pjesën tjetër të Rusisë”, thotë Holm-Hansen.
Një korridor vendimtar
Sot, qyteti është më i hapur se në kohën sovjetike. Por enklava është ende pjesërisht e militarizuar. –
Nga Kaliningrad mund të kontrolloni sistemet e raketave me rreze të gjatë veprimi, thotë mësuesi i lëndës Amund Osflaten në Shkollën e Luftës së Forcave të Armatosura. 
Prandaj ai beson se Kaliningrad është një zonë strategjike vendimtare për Rusinë, edhe sepse enklava i shkëput pjesërisht shtetet baltike nga pjesa tjetër e aleancës së NATO-s:
Vija kufitare midis Polonisë dhe Lituanisë është vetëm 70 kilometra e gjatë.
Shtrirja quhet Korridori Suwalki sipas një qyteti kufitar polak.
Këto shtat milje e ndajnë Kaliningrad nga aleati i Rusisë, Bjelorusia
Këto shtatë milje ndajnë Kaliningradin nga aleatët e Rusisë në Bjellorusi. Vitin e kaluar, forcat ruse thuhet se kanë praktikuar pushtimin e korridorit dhe kështu kanë shkëputur Ballkanin nga pjesa tjetër e NATO-s.
“Për NATO-n, zona është e rëndësishme sepse aleanca i sheh vendet baltike si të prekshme”, thotë Osflaten. 
Shtrëngimi me krizën në Ukrainë
Por Rusia gjithashtu e konsideron zonën të pa prekshme, shpjegon ai: Vendet baltike mund të jenë porta për në zonat kryesore të Rusisë. Mëskimdhënësi i shkollës luftarake mendon se Rusia ka vërtet frikë nga një ndërhyrje e NATO-s. Dhe kur të dyja palët e shohin zonën si të pambrojtur, tensioni rritet.
– Situata është përkeqësuar me krizën në Ukrainë. Të dyja palët mund të duan të bëjnë diçka para tjetrës dhe të krijojnë forca herët, thotë Osflaten.
– Si mendoni se do të zhvillohet situata rreth Kaliningradit?
– Nuk mendoj se Rusia ka synime ofenduese me vendet baltike. Megjithatë, pë r shkak të krizës në Ukrainë, mund të ketë nevojë për të ndërmarrë veprime përpara se NATO-ja ta bëjë këtë. Dhe atëherë Rusia mund të bëjë diçka që çon në përshkallëzimin e situatës rreth Kaliningradit, thotë Osflaten.
Nëse trupat ruse ose bjelloruse ndërhyjnë ose pushtojnë Korridorin Suwalki, hyn në fuqi Neni 5 i NATO-s: Një sulm ndaj Polonisë dhe Lituanisë konsiderohet një sulm ndaj të gjithë anëtarëve të Aleancës së Mbrojtjes.
Atëherë e gjithë aleanca është e obliguar të vijë në shpëtim – me armë të mbushura dhe çizme shtatë milje për të mbrojtur shtatë milje të pambrojtur. Aftenposten, me 7 prill 2022.
- Përktheu nga norvegjishtja: Gj – B.Kabashi
