Sinan Kastrati, Suedi
Vazhdon nga numri i kaluar me titull “Në hotelin ”Butrint” dhe në qytetin e Butrintit …!” publikuar më 17 e 18 Qershor 2023
Nga Ditari im si student
Pjesa e gjashtë (6)
Ndoshta Vlora është qyteti që e dinim dhe e njihnim të gjithë, si qyetin e Pavarësësisë, vendlindjen e plakut mjekërrrbardhë, Ismail Qemal- Vlorës. Më kujtohet se pleqtë tanë, të familjes Vlorën e quanin VLONË, dhe Ismailin e quanin, Bba i Shqipnisë.
Në Vlorë nuk më kujtohet se si quhet hoteli ku kemi banua. Pasi u vendosem nëpër dhomat e hotelit, shkuan në restorantin e Hotelit për darkë. Aty erdhi edhe shoqja e jonë e studimeve, me mbiemrin Ahmeti nga Vuthaj, motra e Ali Ahmetit, e cila kishte ndërprerë studimet dhe kishte ardhur në Shqipëri. Ajo kishte qenë me neve në studime 2 vite por pastaj, për arësye që nuk i dimë, shkaqe private, kishte ikur në Shqipëri dhe jetonte atje. Me te erdhi edhe një mësuese- pedagoge e universitetit. Takimi me … Ahmetin, emri i saj nuk më kujtohet, ishte shumës prekës. Ajo mërzitej shumë por nuk jipej.
Kujtim Kalemi, portieri i hotelit ”Butrint”, Sarandë, 2019
Ajo që dihët është se ajo kishte një vëlla në Prishtinë, Ali Ahmetin, profesor i gjuhës shqipe në gjimnazin ”Ivo Llola Ribar” *), tash ”Sami Frashëri”*) dhe një të afërm tjetër, Mustafë Ahmetin, ish drejtor i Kosovatransit, ndërmarje transportuese ndërurbane në Prishtinë.
Aliu ka vdekur në fatkeqësi në komunikacion duke lënë pas gruan dhe dy vajza.
Të nesërmen, pasi hëngrëm mëngjesin shkuam në Shtëpinë e Pavarësisë, shtëpinë e Ismail Qemalit.
Vlora është e njohur edhe si qyteti pavarësisë aty ku bashkohet deti Adriatik dhe Jon.
”Qyteti i pavarësisë është njëri ndër vendet më të vizituar në të gjithë Shqipërinë. Buzë detit të këtij qyteti gjendet edhe shtëpia e selisë së Qeverisë së Vlorës, 1912. Kjo godinë, fillimisht ka shërbyer si ndërtesë e Karantinës, e pas shpalljes së pavarësisë më 28 nëntor të vitit 1912, u bë selia e Qeverisë së Përkohshme të Ismail Qemalit për 14 muaj, deri në 22 janar të vitit 1914.
Nga viti 1936 deri në vitin 1939 ka shërbyer si muze historik. Pasi kaluan 50 vjet nga vendimi i shpalljes së pavarësisë, godina u shpall Muze Kombëtar. Godina përbëhet nga dy kate me nga dy dritare”.
Në katin e dytë ruheshin disa nga dokumentet e kohës, të Shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë *), fotografi, tavolina e punës dhe karriga ku ishte ulur Ismaili.
Në qendër të qytetit të Vlorës ishte edhe një monument, ”Monumenti i Pavarësisë” *). Aty më kujtohet se shtyheshim kush po ulet më afër monumentit, te këmbët e atyre burrave, te Sheshi i Pavarësisë, e Ruzhdiu, studente nga Vitia kishte një afarat dhe na fotografonte e herë herë, ai e gjente diku tjetër me na fotografua e vetë ulej ku mundëte, por që binte në sy.
Ismet Tahiraj, Milazim Krasniqi dhe Sinan Kastrati. Prishtinë, 2019
Në Berat *) nuk mbaj mend ku kemi fjetur e as sa kemi ndejtur por vetëm e di se kemi shëtitur nëpër qytetin e vjetër të 1001 dritareve.
Qyteti i Beratit është ndër qytetet më të bukura të Shqipërisë. Nuk ka qytet më me shumë bukuri që shtrihet në buzë të lumit Osum*) e ku të duket se shtëpitë janë të ndërtuara mbi njëra tjetrën.
*) Ivo Lola Ribar
Ivo Lola Ribar (1916—1943), filozofë dhe jurist, ishte aktivist në revulucionin komunist në Jugosllavi, kroat nga Kroacia.
Ivo Lola Ribari ishte organizator dhe më vonë drejtues i lëvizjes revulucionare komuniste të rinis dhe studentëve në Jugosllavi. Ai u bë i njohur për publikun gjithëshqiptarë me rastin e dekorimit të tij nga ana e komunistve në Shqipëri, me “Urdhrin e Heroit Kombëtar” dhe me “Urdhrin e Flamurit”
*) Sami bej Frashëri
Sami bej Frashëri i njohur në kohën e tij si Shemsedin Sami Bej (turqisht: Şemseddin Sami Bey;[1] 1 qershor 1850, Frashër – 18 qershor 1904, Stamboll) ka qenë nëpunës dhe intelektual shqiptar i Perandorisë Osmane, gjuhëtar, leksikograf, enciklopedist, romancier, dramaturg, përkthyes dhe ideologu themelor i Rilindjes Kombëtare, së bashku me dy vëllezërit e tij Abdylin dhe Naimin.[2] Me veprimtarinë e tij u bë mendimtari më i shquar i nacionalizmit shqiptar dhe ndër pionierët e nacionalizmit turk,[3][4][5] i njohur përgjithësisht si Samiu në mënyrë informale në shqip dhe Shemsedin Samiu në turqisht.[6] Në opinionin turk njihet si “babai i enciklopedistëve.”[7]
https://sq.wikipedia.org/wiki/Sami_Frash%C3%ABri
*) Shpallja e Pavarësisë së Shqipërisë është shpallja e pavarësisë së vilajetit shqiptar nga Perandoria Osmane në kushtet e Luftës së Parë Ballkanike. Shqipëria u vetëshpall e pavarur në Vlorë më 28 nëntor 1912 nga Ismail Qemali. Në shpalljen e pavarësisë morën pjesë 40 delegatë nga të gjitha trevat shqiptare. Menjëherë pas shpalljes së pavarësisë, Asambleja e Vlorës formoi qeverinë e parë të Shqipërisë së Pavarur të drejtuar nga Ismail Qemali si dhe Pleqësinë.
Ismet Tahiraj, Milazim Krasniqi dhe Sinan Kastrati. Prishtinë, 2023
Arritja e kryengritjes shqiptare të 1912 u dha të kuptonte shteteve ballkanike se gjendja e Perandorisë Osmane ishte e dobët. Mbretëria e Serbisë ishte kundër planit të Vilajetit Shqiptar, duke parapëlqyer një shkartisje të Rumelisë mes katër shteteve ballkanike. Shtete të cilat planifikuan ndarjen e territoreve evropiane osmane dhe gjithashtu u ujdisën që territoret e pushtuara gjatë Luftës Ballkanike të qeveriseshin si Condominium. Kjo edhe është arsyeja e Asamblesë Mbarëshqiptare të tubuar nga Ismail Qemali, ku morën pjesë delegatët e ardhur nga të gjitha trevat shqiptare.
https://sq.wikipedia.org/wiki/Shpallja_e_Pavar%C3%ABsis%C3%AB_s%C3%AB_Shqip%C3%ABris%C3%AB
*) Monumenti i Pavarësisë
Monumenti i Pavarësisë është një monument në Vlorë, Shqipëri, kushtuar Shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë, i ndërtuar nga Kristaq Rama, Muntaz Dhrami, Sh.Hadëri në Vlorë në vitin 1972 dhe i mbuluar me bronz, është i lartë 17 metra. Ky monument ngrihet në qendër të qytetit në Sheshin e Flamurit. Në qendër të grupit skulpturor është figura e Ismail Qemalit, kryetarit të parë të shtetit shqiptar.
*) Berat
Berati (quajtur ndryshe dhe si qyteti i një mbi një dritareve) është qyteti i nëntë për nga popullsia në Republikën e Shqipërisë me një popullsi prej 60,031 (2011 census). Qyteti është qendra e Qarkut të Beratit. Gjendet në jugun e vendit, 70 km në vijë ajrore në jug të Tiranës, përshkohet nga lumi Osum dhe rrethohet nga kodra dhe male, ku spikat Tomorri, i njohur si park kombëtar.
https://sq.wikipedia.org/wiki/Berati
*) Lumi Osum, Lumi i Beratit
Osumi është degë kryesore e Semanit. Është quajtur më parë Lumi i Beratit. Ai është 161 km i gjatë, sipërfaqja ujëmbledhëse është 2.150 km2, lartësia mesatare 828 m, prurja mesatare shumëvjeçare 32,5 m3/s dhe rrjedhje të pakta prej 17,5 l/s/km2. Uji ka mineralizim mesatar prej 345 mg/l[1].
Osumi kalon në zemër të qytetit të Beratit. Në fund të rrjedhës së tij bashkohet me lumin Devoll ku bashkë krijojnë lumin Seman.
Ali Lajçi, Sokol Maxharraj, tash i ndjerë, Nexha dhe Sinan Kastrati. Prishtinë, 2020
Sinan Kastrati, Mustafë Aliu (tash i ndjerë), prof Isak Shema dhe … Ruzhdiu Durres , qershor 1979
Vazhdon
Malmö, 17 qershor 2023
