Sistemi anti-ajror NASAMS është i lehtë për t’u lëvizur, por i vështirë për t’u ngritur. Dhe ishte midis sistemeve të armëve të kërkuara nga Kryeministri i Ukrainës Volodymyr Zelensky kur foli në Parlament të mërkurën. Këtu, NASAMS u testua në Suedi në vitin 2014. Foto: Torbjørn Kysvold / Qendra e Mediave të Forcave të Armatosura Norvegjeze / NTB
Vilde Skorpen Wikan
Gazetar
Nuk ishte kërkesë e vogël ajo që Presidenti i Ukrainës Volodymyr Zelensky , i kërkoi Parlamentit Norvegjez (Storting) përgjat videofjalimit të djeshëm.
Lufta në Ukrainë
Fjalimi i së mërkurës ishte historik. Vetëm tri herë më parë ka folur një person i huaj në Storting. Zelenskyj e shfrytëzoi rastin për të vënë në pah gjërat që Norvegjia dhe Ukraina kanë të përbashkëta. Historia jonë, vlerat tona dhe një armik: Rusia.
“Për shtetin rus, siç është sot, liria individuale dhe të drejtat e njeriut nuk do të thonë asgjë,” tha Zelenskyj në fjalimin e përçuar në video.
“Sulmi ndaj Ukrainës është një vazhdim i një përpjekjeje për të shkatërruar themelet e Evropës,” vazhdoi ai.
Lufta që po bëhet tani në Ukrainë mund të vijë edhe në Norvegji, paralajmëroi ai. Për ta ndaluar këtë, Ukrainës i duhet më së shumti një gjë: armët.
Por nuk ishte gjithfarë arme që donte Donte Zelenski.
Lufta e synuar midis Shteteve të Bashkuara dhe Kinës
Zelenskyj ishte specifik. Ai kërkoi:
- Sistemi i raketave “Harpoon”. Ai përdoret kundër të ashtuquajturave objektiva detare, si luftanije.
- Sistemi i raketave nasame. Sistemi i mbrojtjes ajrore është zhvilluar nga Norvegjia dhe Shtetet e Bashkuara dhe përdoret për të rrëzuar avionët, helikopterët dhe raketat.
- Armë të blinduara të papërcaktuara. Këto mund të përdoren, ndër të tjera, kundër automjeteve të ndjekura dhe makinave të blinduara.
- Armë që mund të përdoren kundër artilerisë.
Presidenti i Ukrainës Volodymyr Zelenskyj foli në parlament të mërkurën. Ndër të tjera, ai kërkoi më shumë armë. Foto: Heiko Junge / Pool / NTB
Pak para fjalimit, Norvegjia kishte thënë se Ukraina ka marrë 2,000 sisteme të reja panser. Këto janë raketa M72 që mbahen në shpatull.
Në total, Norvegjia ka dërguar kështu 4,000 raketa të tilla në Ukrainë në dy dërgesa. Për ta bërë këtë, Norvegjia për herë të parë u largua nga ndalimi i vitit 1959 për eksportimin e armëve në vendet në luftë.
Por armët e blinduara janë një gjë. Harpooni dhe NASAMS janë diçka tjetër.
Rreth një vit më parë, u bë e qartë se nëndetëset amerikane do të pajisen me raketa Harpoon. Kjo është një përgjigje ndaj rritjes së kapaciteteve ushtarake të Kinës në det. Kjo është ajo që ka shkruar faqja e internetit e mbrojtjes Breaking Defense.
Investimi u kushtoi amerikanëve 10 miliardë dollarë, rreth 85 miliardë dollarë.
Për krahasim, nga mesi i marsit, Shtetet e Bashkuara i kishin premtuar Ukrainës materien mbrojtëse me vlerë totale prej 2 miliardë USD- NOK 17 miliardë. Këtë e ceku Shtëpia e Bardhë.
Një luftanije koreano-jugore qëlloi një raketë Harpoon në një stërvitje në vitin 2014. Foto: Lee Sang-hack / AP / NTB
NASAMS është gjithashtu e shtrenjtë. Dhe është komplekse. Në vitin 2020, Hungaria ishte vendi i fundit që filloi blerjen e sistemit, shkroi Kongsberg Gruppen në një deklaratë për shtyp.
“Kjo kontratë është e rëndësishme dhe do të përfshijë një numër të madh të nënkontraktorëve norvegjezë dhe përfaqëson një numër të konsiderueshëm të viteve të njeriut në Norvegji,” tha shefi i koncernit Geir Håøy në deklaratë për shtyp.
Kontrata vlen 410 milion euro, sipas Kongsberg Gruppen. Kjo është pothuajse 4 miliard në kursin e tanishëm të këmbimit.
Dhe nëse çmimi nuk është mjaft i lëkundshëm, ka disa arsye pse autoritetet norvegjeze mund të ngurrojnë të dërgojnë NASAMS në Ukrainë.
– Nuk është bërë nga Apple.
NASAMS përbëhet nga një shumëllojshmëri e pjesëve dhe softuerëve. Përveç raketave të avancuara të udhëhequra nga radarët, ka platforma lëshimi dhe radarë që duhet të ngrihen dhe të lidhen.
“Ndërfaqja e përdoruesit nuk është bërë saktësisht nga Apple. Prandaj nevojitet shumë stërvitje»,—thotë Ole Zhergjen Maaø. Ai është profesor i asociuar në Akademinë e Forcave Ajrore.
Maaø thotë se Norvegjia ka përdorur NASAMS që nga vitet 1990. Disa nga operatorët kanë disa vjet trainim pas tyre.
NASAMS u shfaq në Festningsplassen në Oslo në vitin 2016. Foto: Cornelius Poppe / NTB
Përveç kësaj vijnë edhe mirëmbajtjet dhe riparimet. Pjesët e NASAMS duhet të jenë të lidhura me agregatët me energji ose me karburant. Ju duhet një personel i aftë teknikisht për një sërë detyrash.
“Nuk është vetëm mbartja e përbërësve dhe pastaj ju keni mbaruar,” tha Maaø për Aftenposten.
Por nuk është domosdoshmërisht e pamundur. NASAMS përbëhet nga disa pjesë, të quajtura “module”, të cilat janë projektuar për t’u lëvizur lehtësisht. Dhe, ashtu si materialet e tjera mbrojtëse, ajo është, në fund të fundit, e projektuar për t’i bërë ballë luftës.
Por a e ka Norvegjia NASAMS për të parë jashtë vendit? Në fund të fundit, ky është një gur themeli i vetë mbrojtjes së Norvegjisë. Në planin e fundit afat-gjatë për sektorin e mbrojtjes, raketat janë përcaktuar si kërcënimi më i madh ajror ndaj Norvegjisë.
“NASAMS është një element i rëndësishëm i kundërmasave aktive,” pohon plani afatgjatë.
Kështu, dhurimi i NASAMS për Ukrainën mund të jetë shumë larg për politikanët norvegjezë.
Ole Jørgen Maaø konfirmon se nuk ka tepricë të NASAMS në Norvegji.
“Ne do të donim të kishim më shumë,” thekson ai.
Aftenposten
