Piše: Diana Rexhepi
Veleposlanik Sadiku je u tom trenutku bio u društvu mladog gospodina kojeg je predstavio imenom Adriatik Kelmendi, a i mene je imenom i prezimenom predstavio tom gospodinu. Na tren mi se učinilo da mu nije bilo ugodno što sam mu se uopće obratila dok je bio u društvu spomenutog gospodina, ali nisam baš odmah uspjela shvatiti razlog njegove nelagode zbog činjenice kako sam ga zaustavila i izrazila mu svoje simpatije za njega, ljubaznim tonom i radosna što ga ponovo srećem u Prištini.
Valdet Sadiku
A Valdet Sadiku je bez ikakvog uvoda, povoda ili neke prijeke potrebe počeo objašnjavati gospodinu Kelmendiju kako je bio ljut na mene u Zagrebu, jer sam rekla nekoliko disonantnih riječi za, kako je rekao, bivšeg premijera Kosova, misleći pritom na Hashima Thacija. Nisam isti tren shvatila zašto to govori pred gospodinom Adriatikom Kelmendijem, i to nekoliko godina nakon što smo se vidjeli, jer je u međuvremenu gospodin Sadiku imenovan na dužnost otpravnika poslova Republike Kosovo u veleposlanstvu u Beogradu, ako se ne varam.
Nije mi odmah bio jasan taj i takav diskurs, njegov ton i eksplicitno omalovažavanje. Posebice stoga što mi taj isti Sadiku, tada veleposlanik Kosova u RH, nikada nije izravno rekao niti pokazao kako je ljut na mene zbog mojih izjava o Hashimu Thaciju. A često smo se nalazili na kavi u Zagrebu, i uvijek je bio ljubazan prema meni, čak me u početku znao nazivati i legendom Kosova, naglašavao je kako sam uvijek dobrodošla u veleposlanstvo Kosova u Zagrebu. I sve detalje oko OVK, rata na Kosovu, mog izvještavanja za HTV, razmirica što su se događale oko i unutar OVK, sve sam to i njemu pričala kada smo se nalazili na kavama.
Što se onda tako naglo promijenilo u diskursu bivšeg veleposlanika Kosova u RH prema meni, legendi Kosova, i zašto bi gospodin Sadiku neki naš privatni razgovor za kavom u Zagrebu od prije četiri godine, bez uvoda, povoda ili prijeke potrebe, prijekornim riječima uopće govorio i izgovarao pred gospodinom Kelmendijem, koji me uopće ne poznaje, a niti ja njega?
Gospodin bivši veleposlanik Kosova u RH, Valdet Sadiku, je na kraju našeg kratkog susreta još i naglašeno dometnuo kako je sve što sam izgovorila o ratu OVK na Kosovu, i o pojedinim borcima OVK u jednom postu na facebooku dok sam boravila u Prištini, a neki su kosovski portali objavili tu moju izjavu, dakle kako ništa od svega toga nije istina. Sve navedeno Valdet Sadiku izgovara pred gospodinom Kelmendijem, za kojeg netom poslije susreta saznajem da je etablirani kosovski novinar- voditelj.
Cijela ova mala predstava što ju je ad hoc izveo Valdet Sadiku pred kosovskim novinarom Adriatikom Kelmendijem, signifikantna je na nekoliko razina.
Zbog čega cijela predstava?
Najprije, Valdet Sadiku želi pokazati pred novinarom lojalnost svom šefu, dakle pokazati i dokazati kako je bilo kakav i bilo koji protivnik njegovog šefa, Hashima Thacija, bezuvjetno i njegov protivnik. I kako on, Valdet Sadiku, ne tolerira ničiji disonantni ton prema svom šefu, ministru vanjskih poslova RK, Hashimu Thacijum.
Ajmo vidjeti zašto Valdet Sadiku tako olako arbitrira o tome što je od svega izrečenog o OVK i ratu na Kosovu istina, kako sve izrečeno, prema njegovim riječima – nije istina. S koje pozicije Valdet Sadiku, rođen 1976. godine, ocjenjuje i tvrdi bilo što o Oslobodilačkoj vojsci Kosova, i o ratnim operacijama na terenu?
S pozicije izravnog sudionika događaja, promatrača, kroničara, ili s koje pozicije? Je li možebitno Valdet Sadiku bio u Minhenu 26. prosinca 1997. godine kada je i službeno osnovana OVK? Je li se borio na strani OVK? Je li bio na ratištu, i na kojem je to ratištu bio, je li bio u Tirani u stožeru OVK, ili u stožeru Rugovinog FARK-a, i izravno dobivao izvješća o stanju na terenu i s kriznih ratišta? I gdje se uopće u to vrijeme nalazio Valdet Sadiku?
Ne sjećam se Valdeta Sadikua ni iz Minhena, ni iz Tirane, niti iz jednog stožera u Tirani, ne sjećam ga se ni kao autora niti jednog jedinog priloga odnosno izvještaja o izravnim ratnim operacijama na terenu tijekom 1997., 1998., ili 1999. godine. Za čiji onda račun Valdet Sadiku govori kako ništa od svega što sam izrekla o OVK, a kosovski portali to objavili, nije istina?
A izrekla sam, i u prvom i u drugom postu, dakle obraćanju kosovskoj javnosti, samo mali djelić faktografije: kako sam bila nazočna u Minhenu 27. prosinca 1997. godine kada je službeno osnovana OVK. Kako su na Kosovu ozbiljno ratovala samo tri zapovjednika, Bekim Berisha, Fehmi Lladrovci i Ramush Haradinaj. A kako je većina gerilskih skupina OVK oslobodila Grand hotel od devet srpskih konobara, i da su sve drugo odradile NATO snage.
Očito je šefu Valdeta Sadikua, ministru vanjskih poslova RK Hashimu Thaciju, zasmetala i alarmantno zazvučala ovakva izjava. Netko kaže kako OVK nije oslobodila Kosovo, jer na osnovu čega bi Hashim Thaci prigrabio vlast ako ne kao zapovjednik OVK, osloboditelj Kosova. U kratkom tekstu što ga je prenio portal NeoGazeta.com, pojasnila sam kako imam mandat govoriti o OVK i ratu na Kosovu, i ratu za Kosovo.
Hrvatska je televizija, gdje sam objavljivala priloge, bila središnje mjesto svih relevantnih informacija o Oslobodilačkoj vojsci Kosova, i da smo mi, posebice redakcija Motrišta, u detalje imali uvid u sve ratne operacije na terenu, od početka rata na Kosovu, počevši od 4. studenog 1997. godine, kada je u tadašnjim Motrištima prvi put objavljen prilog o postojanju OVK uopće. Upravo stoga što smo bili jedini medij u svijetu koji je obznanio postojanje OVK i njihovu najavu kako će se ratom suprotstaviti srpskoj agresiji na Kosovu, imali smo sve ekskluzivne informacije s terena, o borbama, strateškim potezima i pozicijama, pa i povjerljive informacije o sukobima unutar same OVK, o borbi za primat unutar OVK, o nepostojanju zapovjednog sustava unutar OVK, o kaosu na terenu, o međusobnim ubijanjima unutar klanova OVK, i tako dalje.
Većinu informacija o unutarnjim sukobima OVK nismo objavili na HRT, do trenutka kada je u Tirani, 21. rujna 1998. godine ubijen ministar obrane Rugovinog ratnog stožera, Ahmet Krasniqi, u čijem sam stožeru provela cijelu noć, samo dvije večeri prije njegove likvidacije.
Iza svega stoji Hashim Thaci
E sad, zašto bi bivši veleposlanik Kosova u RH, sadašnji otpravnik poslova u Beogradu, Valdet Sadiku, uopće imao potrebu komentirati i negirati činjenice što sam ih samo djelomično iznijela kosovskoj javnosti, a njemu osobno nešto detaljnije u privatnim razgovorima u Zagrebu? I zašto Valdet Sadiku odjednom pristaje biti sudionikom u posve novom prekrajanju povijesti o OVK, i rata na Kosovu? I po čijem nalogu to čini?
Sasvim sigurno po nalogu svoga šefa – Hashima Thacija? A zašto bi Hashimu Thaciju bilo važno što sam ja izrekla u javnosti, nekoliko konkretnijih disonantnih podataka oko OVK i rata na Kosovu. Sreli smo se u Zagrebu, 2005. godine, gospodin Thaqi i ja, na nekoj regionalnoj konferenciji, i djelovao mi je pomalo uplašeno kada sam mu se obratila i tražila intervju što ga je urednik tadašnjeg Vijesnika naručio. Thaci mi nije dao intervju, ali je u mojoj nazočnosti rekao Vetonu Surroiu, kosovskom izdavaču dnevnika Koha, kako vrlo dobro zna tko sam ja, da sam puno pomogla Kosovu, i da sam bila na osnivanju OVK u Minhenu 1997. godine, a da on nije bio tamo. Dakle, čega se sada, nakon nekoliko šturih izjava o OVK i ratu na Kosovu uplašio Hashim Thaci?
OVK – ozbiljna vojska ili gerilske skupine bez zapovjednoga lanca
Je li se Hashim Thaci uplašio kako će ga jednom stići kosovska kronika, odnosno kosovska faktografija? Kako OVK nije bila vojska, niti da je imala vrhovnog zapovjednika, čija se zapovijed slušala i provodila na terenu do posljednjeg vojnika. Već da su pod imenom OVK postojale kojekakve gerilske skupine, od kojih se samo nekoliko njih ozbiljno suprotstavilo izrazito borbeno i brojčano jačoj srbijanskoj vojsci. Je li se Hashim Thaci, koji je isplivao iz potpune anonimnosti voljom jednog od trojice prvih osnivača OVK Xhavita Halitija, nepunih godinu dana prije konferencije u Rambujeu, je li se uplašio kako će se jednom doznati na koji se način obračunavao s protivnicima, ne sa Srbima, jer nije proveo niti jedan jedini dan na konkretnoj fronti, već s njegovim zamišljenim protivnicima Albancima, koje je smatrao konkurentima?
Ibrahim Rugova
Je li se Hashim Thaci uplašio da će se doznati kako se za vrijeme rata obračunavao s Albancima koji su ratovali pod zapovjedništvom Rugovinog ratnog stožera? Primjerice s Afrimom Shurecijem, proslavljenim hrvatskom komandosom, kojem je Hashim Thaci prijetio u svibnju 1999. godine u Tirani, jer se Shureci borio pod zapovjedništvom Rugovinog vojnog stožera, pa ga je stoga i zatočio u logor Klleqka na Kosovu, gdje je Shureci fizički maltretiran, i pušten nakon dva dana samo stoga što je Thaci dobio poruku da će sve što čini hrvatskom komandosu Shureciju biti objavljeno u hrvatskim tiskovinama.
Je li Hashim Thaci pokušao napakirati Haradinaju?
Je li se Hashim Thaci uplašio činjenice kako će na svjetlo dana isplivati istina da je svoje kukavičje jaje pokušao podmetnuti Ramushu Haradinaju, i fabricirati mu dokaze i svjedoke kada se Haradinaju sudilo u Haagu za tzv. zločine nad civilima?
Ramush Haradinaj
Je li se Hashim Thaci uplašio kako će ga sustići faktografija o maltretiranju i ubijanju civila Srba, Bošnjaka, Roma, Makedonaca, i Albanaca, nakon što je NATO ušao na Kosovo, a srpska se vojska i paramilitarne skupine povukle s Kosova? Je li se možda toga uplašio Hashim Thaci?! Kako će se jednom objelodaniti da je odgovoran za ubijene civile u MIRU!
Je li se Hashim Thaci uplašio činjenice kako će na vidjelo izaći istina da je zapravo napravio puč na Adema Jasharija, simbola otpora OVK na Kosovu, i nije se složio s izborom Adema Jasharija da njega, Jasharija, ako mu se nešto dogodi, zamjeni Fehmi Lladrovci.
Adem Jashari
Jashari je poginuo u ožujku 1998. godine. Prema njegovoj želji na njegovo je mjesto zapovjednika OVK u Drenici, gdje su se odvijale najžešće borbe u to vrijeme, došao Fehmi Lladrovci, inače zagrebački student strojarstva. Thaci se nije mogao pomiriti s činjenicom da nije on taj koji će zamijeniti Jasharija, pa se nikako nije htio pridružiti gerilskoj postrojbi pod zapovjedništvom Lladrovcija.
U okruženju borbeno puno jače srpske vojske Lladrovci je poginuo u rujnu 1998. godine zajedno sa suprugom Xhevom Lladrovci, koja se borila u njegovoj postrojbi. Poslije rata je Lladrovci proglašen herojem naroda, ukazom upravo Hashima Thacija.
General Fehmi Lladrovci
Je li se Hashim Thaci uplašio kako će se građani Kosova konačno upitati na koji je način, i na čiji je račun, on stekao svoje bogatstvo nakon rata, pod egidom vođe OVK koja je oslobodila Kosovo, i izgradio svoje materijalno carstvo dijeleći to samo sa svojim poslušnicima. A otimajući od osiromašenih poreznih obveznika, građana Kosova.
Je li se svega navedenog uplašio Hashim Thaci, pa je svog poslušnika, Valdeta Sadikua, ovlastio da uglednim građanima Kosova, svakom ponaosob, ali i meni kaže kako nije točno ono što je točno. /Diana Rexhepi/
Një propozim:
Redaksi e Drinit, do të ishte mirë që shkr. i gazetares D. Rexhepi të përkthehej edhe në gjuh. shqipe shkaku i lexuesve. Jo të gjithë lexuesit e Rev. Drini e njohin kroatishten, serbishten e boshnjakishten e intersimi është gjithnjë i mjaftueshëm kur Drini publikon shkrime të gazet. të redaksive e gjuhëve tjera të ish Jugosllavisë.
Faleminderit për mirëkuptim.
Sinan Kastrati, Suedi
Malmö, 20 tetor 2021 (11:35)
E pergezoj autoren per kete shkrim te guximshem dhe real.
Perkthimi i perket dhe gazetares D.Rexhepi se ne gjuhen kroate i dergohet gazetes po Kroate dhe e perkthyer ne shqip po nga autorja.Redaksia e gazetes’Drin’ nuk i mjafton ndoshta personeli.Komentuesi i mesiperm ka te drejte dhe une qe perkthimi me merr kohe dhe pse jo lodh.’Zashto taka ovoje ,,,ne znam shta da kazhem.Hvala.’
Keshtu qendron puna: E gjeta tekstin kopjen e tekstit te botuar, kopjen e botimit dhe menjehere ja dergova zotriut Kabashi. Sa i perket perkthimit, e ne gjuhe shqipe… nuk jam kompetente, e as e zoja per me e perkthy nje kesi teksti ne gjuhe shqipe. Dhe ne pergjithesi, nga gjuha kroate ne gjuhe shqipe nuk jam kompetente per perkthim. Aspak. E te kunderten, po. Nga gjuhe shqipe ne gjuhe kroate, po. Por tekste dhe deklarata, diskutime politike, analiza gjeostrategjike dhe ngjajshem. Shume here kam perkthy simultanisht ne HRT folsit shqipetar, e ne gjuhe kroate. Perkthimi simultan. Per Pjeter Arbnorin, cilin e kam perkthu 15 minuta ne gusht te vitit 1995., cili ishte diplomat i pare nga nje vendi i huaj e qe ia uroi kroatve Fitoren ne Lufte dhe aksionin e tyre briliant “Oluja”, e per ate perkthim kane deklaru qe eshte perkthimi me i persosur qe ishte ne HRT nga te gjitha perkthime e nga te gjitha gjuhe. Por, te kish qene e kunderta, te duhet te perkthehet simultanisht nga gjuhe kroate ne shqip, kurre ate pune, obligim, nuk e kisha mar sepse nuk jam kompetente per asi lloj perkthimi. Nje here e kam perkthy nje ese te Ismail Kadares e lidhur me ndodhi ne Shqiperi 1997., e per gazeten kroate Novi List, dhe jam njersit tane diten. E intervisten e Tij, Kadares, e qe e mora dhe inqezova nga studio te Radios 101., te Zagrebit e kam perkthy shume ma lehte se kete ese sepse ishin tema me te lehta e jo citime te veprave te Tij briliante. Perkthimin simultan nga gjuha shqipe ne gjuhe kroate , e kater dite, vetem une, isha vetem une per perkthim nga gjuha shqipe. e ne Wien, ne qershor te vitit 1993., e kam bo shkelqyshem. Te folurot te intelektualeve shqipetar e perkthim ne gjuhe kroate, e serbeve te SANU- 14 akademikve te Sanu. Ajo shte ndeshkim per ta. me degju kater dite gjuhen e lasht Kroate. Gjuhe Kroate. Edhepse e njoh shume mire, e deri ne thellesi gjuhen serbe. Me ata kam luftu. Kur lufton me dikend duhet me ia mesu gjuhen deri ne imtesi, perceptimin me ia mesu, mi hi ne koke te kundershtarit, nese don me fitu Luften. E ne Wieny kryesori per perkthim ishte Shkumbin Brestovci, e me luti te perkthej serbeve, sepse shqipetaret perkthys ishin te mrekullueshen nga serbishja ne shqip por nga shqipja ne serbissht dobet. Edhepse ne ate Konference kam ardhe me bo interviste me Rugoven dhe Kadaren, por asnjeni nga ata nuk erdh ne ate Konference. Pra, hyna ne kabine, dhe 4 dite me radhe, serbeve e ne gjuhe kroate. E me lehtesi. E nenvizoj kete. ne gjuhe Kroate. Me kast ne gjuhe Kroate, por ne finale ishin te knaqun me ate perkthim si dhe zonja Christine von Cohl. Me se shumti jam koncentru ne perkthim te diskutuesit Veton Surroi sepse kam dite qe ka me i shkatrru serbet te SANU me diskutim te Tij. Dhe i ka shkatru. Por kjo ndodhi eshte tregim tjeter. Pra… nuk jam kompetente me e perkthy kete tekst ne gjuhe shqipe. Gjuha shqipe e imja eshte… pakes apo ma shume se pakes katunarqe… Shqipetaret ne Shqiperi, e shume vite kam ndejt me ta, nga fillim te vitit 1992., e deri ne vitin 1999., e me gjitha shtresa te shqipetarve te Shqipnise kam ndejt, nga politikenet deri me filozofet. Kane thane qe te gjithe nga Kosova flasin “trashe” gjuhen shqipe e sidomos une por qe une e flas dhe gjuhen metafizike qe ata e kuptojne. E sa i perket gjuhes shqipe e flas shume ma trash dhe shume ma katunarqe se shumica e madhe e shqipetareve. Pra, te jemi deri ne fund te sinqert. Nuk jam kompetente per perkthim nga gjuhe kroate ne shqip. E me radhe te e perkthej kete tekst. Kete mundet me bo Halil Matoshi. Dhe Shkumbin Brestovci. Por jo une. Nuk jam e shkathet per perkthim ne gjuhe shqipe, jam e shkathet per perkthim nga gjuhe shqipe ne gjuhe kroate. Kaq pata. Ju falemnderit per mirekuptim. p.s. Besoj qe keni vrejt, besoj, qe zotri Bajram Kabashi i lektoroi te gjitha tekste te mija qe i kam shkru ne gjuhe shqipe dhe te botuara ne kete portal te respektuar drini.us. Ju falemnderit per mirekuptim. Diana Rexhepi
Diana, të falemnderit për këtë rrëfim tejet njerëzor e të sinqertë rreth kërkesës së disa lexuesve që një tekst i tillë aq domethënës të përkthehej edhe në gjuhën shqipe, tekst i shkruar prej teje në vitin 2015, përmbajtjen e të cilit nuk e ka zbehë koha qyshse është shkruar. Të them të drejtën më mbërtheu përmbajtja dhe drama që e përmbante teksti derisa e lexoja, por megjithëse e kuptova plotësisht porosinë tënde në këtë shkrim, une nuk e kam kohën e duhur që ta përkthej një shkrim aq cilësor e kuptimplotë. Për këtë arsye, kërkoj falje prej teje dhe lexuesve të tjerë që nuk e kuptojnë kroatishten. Une e luta një mik timin që ta përkthente, por edhe ai nuk kishte kohe për ta përkthyer, prandaj mendova se më mirë është ta botoja për ata që e kuptojne kroatishten, se të mos e botoja fare. Andaj, falemnderit prej teje Diana Rexhepi dhe kërkoj falje prej të gjithë atyre që me të drejtë e kanë pritur këtë shkrim të shkëlqyeshëm në gjuhën shqipe.
Ju falemnderit per Vullnetmiren te Juajen zotri i nderuar Bajram Kabashi. I kuptoj keto kerkime per perkthim. I kuptoj. Ngase edhe une kisha pas deshire kur shkoj ne Kosove, ne Prishtine, qe dikush me ma perkthy dhe/ apo te i degjoj Fjalet e Zotit nga disa xhami ne Prishtine, e ne gjuhe shqipe. E Fjalet e Zotit jane shume dhe shume me shume te rendesishme se ky teksti “Koga se i čega boji Hashim Thaci”. Krucialisht me e Rendesishme eshte Fjala e Zotit per gjithe shqipetaret anembane Kosoves, te e degjojne ne gjuhe amtare shqipe. E 5 here ne dite. 7 dite ne jave, 30 dite ne muj, 12 muj ne vit. Ky teksti zbehet, harohet por Fjala e Zotit, e ne gjuhe shqipe, me za e anembane Kosoves… na kish fisnikru. Na kish fisnikru. Dhe gjuhen tone e kish fisnikru. Mardhaniet ndernjerzore i kish finikru Fjala e Zotit e me ze ne Kosove, e ne gjuhe shqipe. Zemrat tona dhe shpirtin e cdo individi ne Kosove e kish fisnikru Fjala e Zotit, e ne gjuhe shqipe Ju falemnderit per Vemendje.
Pra pergjegjsia e perkthimit te teksit me titull deri diku ‘ Kujt i trembet H.Thaci ‘ eshte e stafit te .gazetes ‘Drini ‘Pervec ndjeses dhe nje falenderim znj. Rexhepi.Se fundi shtoj se me te vertet shqipja e kosovareve ka dallim me ate te Shqiperise por aspak pengese per t’u kuptuar midis tyre.Dhe situatat komike e gazmore ne kete komonikim e bejne dhe me te forte kete lidhje.